اگزما یک بیماری مزمن است که باعث التهاب، خشکی و خارش پوست می‌شود. اگزمای پوست سر، ممکن است باعث پوسته‌پوسته شدن پوست شود. این نوع اگزما می‌تواند ناشی از عوامل بسیاری باشد؛ اما برخی از انواع اگزما بیشتر از سایرین بر روی پوست سر تاثیر می‌گذارند.

یکی از اصلی‌ترین انواع اگزما که می‌تواند پوست سر را درگیر کند، درماتیت سبورئیک (seborrheicdermatitis) است. این بیماری در مناطقی که پوست بیشتر چرب است، مانند پوست سر، صورت و قسمت بالایی پشت ظاهر می‌شود. هنگامی که درماتیت سبورئیک، نوزادان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، به عنوان کلاهک گهواره (cradle cap) شناخته می‌شود. به عبارت دیگر اگزما پوست سر نوزاد بیشتر از نوع کلاه گهواره است.

علل و علائم اگزما پوست سر

همان‌طور که گفتیم، مهمترین علت اگزمای پوست سر، درماتیت سبورئیک است که در نوزادان با نام کلاه گهواره شناخته می‌شود. با این حال، درماتیت آتوپیک (Atopic dermatitis) و درماتیت تماسی (Contact dermatitis) نیز می‌توانند دلیل آن باشند. متخصص آسیب شناسی پوست می‌تواند تفاوت این اگزماها از ه تشخیص دهد.

درماتیت سبورئیک پوست سر

درماتیت سبورئیک نوعی اگزما است که با پوست سر مرتبط است، اگرچه می‌تواند در نواحی دیگری که غدد تولید کننده چربی در آن قسمت‌ها زیاد است نیز ظاهر شود.

پزشکان به طور کامل نمی‌دانند که چه چیزی باعث درماتیت سبورئیک می‌شود، اما نوعی مخمر که روی پوست زندگی می‌کند ممکن است درگیر باشد. این مخمر که مالاسزیا (Malassezia) نام دارد، روی پوست همه وجود دارد و ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد پاسخ ایمنی شود. این پاسخ منجر به التهاب و خارش می‌شود.

درماتیت سبورئیک تا ۵ درصد از جمعیت عمومی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و مردان کمی بیشتر از زنان به آن مبتلا هستند. در نوزادان شایع است. در بزرگسالان، بیشتر در افراد بالای ۴۰ سال دیده می‌شود.

درماتیت سبورئیک می‌تواند شبیه شوره سر باشد که یک بیماری خفیف‌تر است که نیمی از جمعیت را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

دلایل ایجاد اگزما از نگاه طب سنتی

از منظر طب سنتی، اگزما یک بیماری ناشی از اختلالات کبدی است که برای درمان آن باید در ابتدا اختلال کبد درمان شود. این مشکل هم معمولا ناشی از خشکی کبد بر اثر سودا و حرکت مواد سودایی در پوست ایجاد می شود. بنابراین ممکن است این مواد گاهی تغییر مکان داشته باشند و در جاهای مختلف پوست ظاهر شوند.

به طور عمده دو خلط خشک (یعنی صفرا و سودا) مخلوط با خون به سطح پوست آمده و ایجاد اگزما می‌کنند.

اگزمای نوع صفراوی در فصل گرما و با خوردن گرمی‌ها بروز پیدا می‌کند. اما نوع سوداوی هم در اوج گرما و هم در اوج سرما می‌تواند ایجاد شود.

از نظر طب سنتی، مقدار و کیفیت ماده تجمع پیدا کرده در بدن از لحاظ غلظت و لطافت، انواع بیماری و شدت علائم آن را تعیین می‌کند.

درمان اگزما از نظر دکتر روازاده

روش مصرف بقچه درمان اگزما و توصیه‌های دکتر روازاده از این قرار است.

از مصرف مواد غذایی با طبع گرم و ادویه پرهیز کنید. موضع را با لعاب اسفرزه هفته‌ای سه مرتبه و هر مرحله ۱۰ دقیقه ماسک کنید. ماءالجبن (آب پنیر) را به مدت چند روز به مقدار نصف لیوان به هنگام ناشتا میل کنید.

همچنین ماءالشعیر طبیعی مفید است. حمام زیاد بروید اما در زمان‌های کوتاه و توجه داشته باشید که تعریق برای‌تان مضر است. مالیدن سرکه با کمی آب کرفس و مقداری کمی بوره ارمنی در حمام بر بدن مفید واقع می‌شود. همچنین استفاده از گل سرشور و حجامت فواید بسیاری دارد.

برای درمان اگزما پاکسازی بدن از سودا و پرهیز از غذاهای سودازا مثل سوسیس، کالباس، کنسرو، نوشابه، پیتزا، سس، گوشت گاو، عدس، بادمجان، گوجه، کلم و قارچ باید در برنامه شما قرار بگیرد. استفاده از ضماد اگزما که ترکیبات آن دوای سیاه (ایکتیول + وازلین)، موم، روغن زیتون و…‌ است، می‌تواند باعث التیام خارش دست و پا از سودا، صفرا و دم شده و بلغم سوخته را ترمیم کند. همچنین مسکن اگزماهای پوستی، نرم کننده پوست، ترمیم زخم پوستی بوده و مفید است.

درمان اگزما از نظر حکیم خیراندیش

حکیم حسین خیراندیش در این‌باره می‌گوید اگزما دو نوع است. نوع اول صفراوی، خارشی است که در هنگام خوردن گرمی‌ها مانند دارچین، خرما و عسل در فصل گرما بروز می‌کند و خشکی پوست ایجاد می‌کند و آن‌قدر باید بخاراند تا خون بیاید بعد آرام می‌شود. نوع دوم سوداوی، هم در اوج گرما و هم در اوج سرما پدید می‌آید. این حالت خشکی پوست دارد، بعد از دوش آب سرد، بعد از خوردن سردی زیاد مانند ترشی یا گرمی زیاد خارش پیدا می‌کنید.

برای درمان هر دو نوع می‌توان روزی یک تا سه لیوان سرکه انگبین (دو واحد عرق نعنا، دو واحد عسل طبیعی، یک واحد سرکه طبیعی) برای رقیق شدن خون میل کند.

از این شربت بسته به ذائقه خود حدود یک سوم لیوان ریخته، باقی را آب بریزید و استفاده شود.

در اگزما سوداوی بهتر است برای تهیه سرکنجبین به جای عرق نعنا از عرق کاسنی استفاده کند.

غذاهای لطیف مانند سوپ گندم و حلیم و میوه‌های مرطوب مانند سیب یا ترکیبی از آب سیب، آب هویچ و آب کرفس بخورد (۱۲۰ روز).

بعد از این درمان، اگر اگزمای سوداوی باشد حجامت عام انجام دهد و اگر خیلی پیشرفته باشد روی سطح آن را هم خراش سطحی (تا سه مرحله) بدهند.

اگر اگزمای صفراوی باشد حجامت عام پس از ۴۰ روز از خوردن سکنجبین کافی است.

روغن‌های آرام‌بخش مفید برای هر دو نوع، روغن شتر مرغ یا روغن گل ختمی است که باید به صورت موضعی بمالند و در طول سال نیز بهار و پاییز حجامت کنند.

مالکیت معنوی مجله سلامت پلاس (healthplusmag.ir) علامت تجاری ناشر است. سایر علائم تجاری مورد استفاده در این مقاله متعلق به دارندگان علامت تجاری مربوطه می باشد. ناشر وابسته یا مرتبط با دارندگان علامت تجاری نیست، و توسط دارندگان علامت تجاری حمایت، تایید یا ایجاد نشده است، مگر اینکه خلاف آن ذکر شده باشد و هیچ ادعایی از سوی ناشر نسبت به حقوق مربوط به علائم تجاری شخص ثالث وجود ندارد.