دوران یائسگی بانوان در طب سنتی

دوران یائسگی با تغییرات کلی در سطح هورمون‌ها و اندام‌های بدن همراه است و در طی چندسال اتفاق می‌افتد. دوره عبور از یائسگی همراه با عوارضی چون گرگرفتگی، تعریق شبانه، تغییرات روان شناختی (اختلال در خلق، افسردگی، اضطراب، کاهش تمرکز حواس، ضعف حافظه و تحریک پذیری)، اختلال جنسی و پوکی استخوان، تحلیل رفتن دستگاه ادراری تناسلی، بیماری‌های قلبی- عروقی و حتی سرطان است که در مواردی که مراقبت‌ها به درستی انجام نشوند، اتفاق می‌افتد.

اختصاصی

• دسته بندی: طب سنتی و اسلامی
• تاریخ انتشار: 1403/05/29
• زمان مطالعه: 5 دقیقه

دوران یائسگی بانوان در طب سنتی

دوران یائسگی با تغییرات کلی در سطح هورمون‌ها و اندام‌های بدن همراه است و در طی چندسال اتفاق می‌افتد. دوره عبور از یائسگی همراه با عوارضی چون گرگرفتگی، تعریق شبانه، تغییرات روان شناختی (اختلال در خلق، افسردگی، اضطراب، کاهش تمرکز حواس، ضعف حافظه و تحریک پذیری)، اختلال جنسی و پوکی استخوان، تحلیل رفتن دستگاه ادراری تناسلی، بیماری‌های قلبی- عروقی و حتی سرطان است که در مواردی که مراقبت‌ها به درستی انجام نشوند، اتفاق می‌افتد.

نقش طب سنتی در کنترل عوارض یائسگی

نکته قابل توجه این است که تفاوت‌های نژادی و قومی در گزارش تنوع و شدت علائم دوران یائسگی و مسائل روان‌شناختی آن نقش مهمی بازی می‌کند. این نکته باعث شده است که تدابیر غیردارویی طب سنتی ایرانی برای کنترل عوارض یائسگی بانوان ایرانی، انتخاب مناسبی باشد.

طب سنتی ایرانی می‌تواند با داشتن مجموعه‌ای از دانش‌ها و مهارت‌های مبتنی بر نظریه‌ها و تجارب منطبق بر فرهنگ‌های مناطق مختلف، برای حفظ سلامتی افراد و همچنین تشخیص یا درمان بیماری‌های جوامع کاربرد داشته باشد.

بنا بر طب سنتی ایرانی، عناصر تعیین‌کننده مزاج ۴ رکن (هوا، آب، آتش، خاک) است. انسان در طی حیات مزاج‌های مختلفی دارد که افراد را مستعد بیماری و رنج می‌کند. از جمله میان‌سالی، که غلبه مزاج سرد و خشک در این سن باعث علائم دوران یائسگی می‌شود.

به مرور حرارت ذاتی در طی زندگی کم شده و سردی اتفاق می‌افتد که این روند در کسانی که به طور ذاتی مزاج گرم دارند، کندتر و در کسانی که مزاج سرد دارند، تندتر اتفاق می‌افتد. برای مدیریت عوارض یائسگی باید سودا و سردی که در این سن افزایش می‌یابد، تصحیح شود. بنابراین تمام روش‌هایی که برای تصحیح مزاج و بهبود عدم تعادل سودا مفیدند، برای بهبود علائم دوران یائسگی نیز مفید خواهند بود.

مواد غذایی مصرفی نیز از چهار عنصر تشکیل شده و دارای مزاج‌های مختلفی هستند که این مسأله باعث می‌شود که نوع مواد غذایی مصرفی افراد بر خصوصیات جسمی و روحی روانی زنان در یائسگی مؤثر باشد.
با توجه به تأثیر غذا بر مزاج و جسم و روان و قوای جنسی و توصیه سازمان جهانی بهداشت بر استفاده از طب سنتی در بهبود کیفیت زندگی در دوره‌های مختلف سنی از جمله دوران یائسگی، مرور توصیه‌هایی که طب ایرانی برای سبک زندگی و کاهش سودا در یائسگی دارد، ضرورت پیدا می‌کند.

تغذیه دوران یائسگی در طب سنتی

تدابیر تغذیه‌ای طب سنتی برای کنترل عوارض یائسگی، در دو دسته توصیه‌ها و پرهیزها دسته‌بندی می‌شوند.

توصیه‌ها

مصرف میوه‌جات تازه مانند انگور، سیب، گلابی، انار، هویچ، انبه، سبزیجات و صیفی‌جات تازه مانند اسفناج، کدو حلوایی، کاهو، خرفه، جعفری، گشنیز (هر روز مصرف میوه و سبزیجات داشته باشند)، مصرف شیر با عسل، تخم‌مرغ عسلی، مربای به، مربای سیب، مربای انجیر، مربای بالنگ، مربای هویچ، عسل، ارده، نخوداب، شیربرنج، فرنی، شله زرد، ماءالشعیر، سوپ جو، آبمیوه‌های طبیعی از قبیل آب سیب، آب انگور، آب هویچ، شربت‌های طبیعی خانگی از قبیل شربت خاکشیر، شربت بیدمشک، شربت عناب (حداقل هفته‌ای یکبار)، روغن مصرفی روزانه (روغن زرد گوسفندی، گاوی، روغن هسته انگور، روغن زیتون، روغن کنجد)

پرهیزها

مواردی که بهتر است در دوران یائسگی از آنها پرهیز شود:

پرهیز از خوردن آب سرد ناشتا

• مصرف همزمان آب و نوشیدنی با غذا
  مصرف آب تا نیم ساعت بعد از فعالیت ورزشی شدید

• نوشیدنی سرد شده با یخ
  خوابیدن بلافاصله بعد غذا

• مصرف غذای خیلی داغ و یا خیلی سرد
  خوردن هنگام عصبانیت

• خوردن با عجله
  مصرف بیش از حد غذا
  درهم‌خوری
  مصرف ادویه‌های تند (زنجیل، سیر، موسیر، ادویه کاری، فلفل و انواع سس‌ها)

• مصرف ترشیجات سرکه
  آبلیمو و آبغوره میوه‌های ترش و شوریجات شامل خیارشور

• انواع تخمه‌های شور
  غذاهای شور و شوریجات خانگی

• مصرف گوشت گاو و گوساله
  سوسیس کالباس

• غذای فرآوری شده، فست فود، غذاهای آماده
  تن ماهی

• نوشابه‌های گازدار
  آبمیوه‌های صنعتی

• بادمجان
  عدس زیاد

• قارچ
  ماست

• کلم
  پنیر کهنه

• غذای نمک سود (دودی) و ماکارونی.

سایر روش‌های کنترل دوران یائسگی
ورزش و تحرک بدنی در حدی که خشکی را افزایش ندهد، حتما توصیه شده و باعث باز شدن منافذ پوستی می‌شود. باز شدن منافذ پوستی باعث خروج حرارت حبس شده در بدن و کاهش حملات گرگرفتگی می‌شود. مخصوصا افرادی که مزاج گرم اولیه دارند، گرگرفتگی‌های شدیدتری را تجربه می‌کنند که در این افراد، ضرورت ورزش بیشتر است.

یکی از روش‌های دیگری که مطابق با نظر طب سنتی می‌تواند به باز کردن منافذ پوستی کمک بکند، شستشوی مناسب با ترکیبات و لیف متناسب با شرایط پوستی بیمار است. همچنین بسیاری از متخصصین طب سنتی آغشته کردن بدن به روغن و ماساژ را بعد از استحمام، کمک‌کننده می‌دانند. بسته به مزاج فرد نوع روغن قابل استفاده می‌تواند متفاوت باشد.

اختلالات خواب و خلق نیز در یائسگی بسیار شایع است که به علت سردی و خشکی اتفاق می‌افتد. بنابراین باید از خواب زیاد که باعث تشدید سردی می‌شود و از خواب کم که باعث تشدید خشکی می‌شود پرهیز کرده و بانوی یائسه خواب کافی و متعادل در زمان مناسب داشته باشد.

منابع جهانی تخمین می‌زنند که تا سال ۲۰۳۰، بالغ بر یک میلیارد و دویست میلیون نفر زن بالای ۵۰ سال و بیشتر باشند.