فنر زدن قلب یا آنژیوپلاستی چگونه انجام می شود؟

امروزه بسیاری از افراد به بیماری عروق کرونری مبتلا می باشند. یکی از روش های درمان این افراد فنر زدن قلب و یا آنژیوپلاستی می باشد. بیماری شریان های کرونری هنگامی اتفاق می افتد که کلسترول در دیواره عروق قلب تشکیل رسوب دهد. بالون زدن قلب در باز کردن تنگی عروق کرونری در بیش از ۹۰ درصد بیماران موفق عمل کرده است. اما آیا فنر زدن قلب یک روش دائمی است یا خیر؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که حداکثر ۳۰ تا ۴۰ درصد بیمارانی که قبل عمل آنژیوپلاستی داشته اند دوباره دچار تنگی عروق در همان ناحیه می شوند.

اختصاصی

• دسته بندی: درمان بیماری
• تاریخ انتشار: 1404/01/13
• زمان مطالعه: 16 دقیقه

فنر زدن قلب چیست ؟

فنر زدن رگ‌های قلب روشی برای باز کردن گرفتگی عروق کرونری با استفاده از استنت می باشد. نام دیگر این عمل آنژیوپلاستی(Angioplasty) می باشد. در گذشته آنژیوپلاستی به وسیله بالن‌های مخصوص انجام می شد اما در سال‌های اخیر علاوه بر بالن از فنر یا stent هم استفاده می‌شود. استنت یا فنر، لوله توری نازکی از جنس فلز است که با کمک ابزارهای خاص در رگ‌های تنگ شده، قرار می‌گیرد و از انقباض و چسبندگی دیواره رگ‌ها جلوگیری می‌کند.

فنر زدن قلب چگونه انجام می شود؟

استنت یک لوله تو خالی و بلند (کاتتر) است که به درون شریانی از مچ دست یا کشاله ران وارد شده و به کمک تصویر برداری اشعه ایکس به محل رگ تنگ شده می رود. پس از این که پزشک در از قرار گیری فنر و بالون در محل مناسب اطمینانحاصل کرد، آن را باد کرده و رگ گشاد می شود. سپس، بالون تورم خود را از دست داده اما استنت پس از بزرگ شدن و اتصال به دیواره شریان، به حالت قبل باز نمی گردد. در این مرحله، بالون و سیم از بدن بیمار خارج شده و استنت یا فنر در جای خود باقی می ماند. این فرایند معمولا ۳۰ تا ۶۰ دقیقه به طول می انجامد.

فنر زدن قلب روشی سریع است و تنها درد کمی به همراه دارد و باعث می‌شود بیمار طی مدت زمان کوتاهی به فعالیت‌های معمول زندگی خود باز گردد. جالب است بدانید که فنر یا استنت قبل از ورود به بدن اندازه کوچکی دارد و به‌راحتی داخل مجرا ها و رگ‌های بدن قرار می‌گیرد. پس از فنر زدن رگ های قلب و قرارگیری فنر در عروق، حجم آن‌ افزایش پیدا می‌کند و به اندازه مورد نیاز باز می‌شود.

آنژیوپلاستی همیشه موفقیت‌آمیز نیست و در یک سوم موارد رگ‌های گشاد شده دوباره مسدود و تنگ می‌شوند. برای جلوگیری از بروز این اتفاق از فنر استفاده می‌کنند، فنرها مانند داربست در دیواره رگ قرار می‌گیرند، فنر زدن رگ ‌های قلب احتمال گرفتگی مجدد عروق قلب را کاهش می‌دهد.

فرق بین فنر زدن و بالن قلب چیست ؟

متخصص قلب و عروق در برخی مواقع تشخیص می دهد که رگی در بدن بیمار گرفته است و در این شرایط ممکن است بالن قلب یا همان آنژیوپلاستی را تجویز کند. بالن قلب، مثل یک بادکنک خالی از هوا به سر کاتتر وصل می‌شود و وقتی به قسمت مسدودشده رگ می رسد، توسط پزشک باد می‌شود.

حال گاهی پزشک تشخیص می‌دهد که بخش از رگ مسدود شده دیواره محکمی ندارد و در این صورت استنت قلب را تجویز می‌کند. استنت قلب یا فنر مانند لوله‌ای مشبکی است و به دیواره رگ کمک می‌کند تا محکم سرجایش بایستند و مواد در آن قسمت تجمع پیدا نکنند. استنت به همراه بالن قلب، درون رگ جاسازی می‌شود. پس از جایگذاری درست استنت، بالن خالی‌شده و به همراه کاتتر از رگ خارج می‌شود. اما استنت درون رگ بیمار باقی می‌ماند.

مراقبت های قبل از فنر زدن قلب

قبل از انجام این روش پزشک از بیمار آزمایش‌ خون، الکتروکاردیوگرام و عکس گرفتن از قفسه سینه را درخواست می کند زیرا برای انجام این عمل، خون بیمار باید کاملا رقیق باشد. به همین دلیل پزشک مدتی پیش از عمل برای بیمار آسپرین و داروهای رقیق کننده خون تجویز می‌کند. بیمار یک روز قبل از عمل در بیمارستان بستری شود و صبح ناشتا این عمل را انجام می دهد.

مراقبت های بعد از فنر زدن قلب

پس از انجام این روش، رعایت یک سری نکات را برای بیمار الزامی کند. این نکات عبارتند از:

• احساس درد در محل برش طبیعی استو پزشک برای بیمار مسکن های خفیف تجویز می کند.
• تا ۲۴ ساعت پس از فنر زدن قلب، بیمار در بیمارستان و تحت نظر پزشک باشد. زیرا در این بازه زمانی احتمال بروز سکته قلبی یا مغزی وجود دارد.
• پس از انجام عمل فنر قلب بیمار باید استراحت کافی داشته باشد و از انجام فعالیت‌های بدنی سنگین خودداری کند.
• نوشیدن آب و مایعات فراوان به بهبود سریع‌تر بیمار کمک می‌کند.
• تا شش ماه پس از فنر زدن رگ های قلب، انجام MRI ممنوع است.
• یکی از عوارض فنر زدن قلب، ایجاد لخته های خونی و بروز سکته قلبی یا مغزی است که پزشک برای کاهش این خطر داروهای رقیق‌کننده و ضد انعقاد خون تجویز می‌کند.
• بعد از فنر زدن قلب از انجام ورزش‌های سنگین بپرهیزید.

خطرات فنر قلب چیست؟

خطرات احتمالی مرتبط با فنر قلب، استنت گذاری، آترکتومی و روش های مرتبط عبارتند از:

• خونریزی در محلی که کاتتر در بدن قرار می گیرد (معمولاً کشاله ران، مچ دست یا بازو)
• لخته شدن خون یا آسیب به رگ خونی از کاتتر
• لخته شدن خون در رگ خونی تحت درمان
• عفونت در محل قرار دادن کاتتر
• ریتم غیر طبیعی قلب
• حمله قلبی
• سکته
• درد یا ناراحتی قفسه سینه
• پارگی عروق کرونر یا بسته شدن کامل عروق کرونر، نیاز به جراحی قلب باز
• واکنش آلرژیک به رنگ کنتراست استفاده شده
• آسیب کلیه ناشی از رنگ کنتراست

چگونه برای فنر قلب آماده شوم؟

• اگر به هر دارو، لاتکس، نوار چسب و بیهوشی موضعی یا عمومی حساسیت دارید یا به آن حساسیت دارید، به تیم مراقبت های بهداشتی خود اطلاع دهید.

• هر دستورالعملی را که برای نخوردن یا ننوشیدن قبل از جراحی به شما داده شده است، انجام دهید.

• اگر باردار هستید یا فکر می کنید ممکن است به پزشک خود بگویید. قرار گرفتن در معرض اشعه در دوران بارداری ممکن است منجر به نقایص مادرزادی شود.

• در مورد تمام داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین ها، گیاهان و مکمل هایی که مصرف می کنید به تیم مراقبت های بهداشتی خود بگویید.

• اگر سابقه اختلالات خونریزی دارید یا اگر از داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقاد یا ضد پلاکت)، آسپرین یا سایر داروهایی که بر لخته شدن خون تأثیر می گذارد استفاده می کنید، به پزشک اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد برخی از این داروها را قبل از عمل قطع کنید. ا

• پزشک شما ممکن است قبل از انجام عمل آزمایش خون درخواست کند تا بفهمد چقدر طول می کشد تا خون شما لخته شود. سایر آزمایشات خون نیز ممکن است انجام شود.

در طی آنژیوپلاستی چه اتفاقی می افتد؟

بعد از گذاشتن فنر قلب ممکن است شا یک شب در بیمارستان بخش مراقبت های ویژه بستری شوید این به تشخیص دکتر شما است

به طور کلی، آنژیوپلاستی این فرآیند را دنبال می کند:

1. از شما خواسته می شود هر گونه جواهرات یا اشیایی که ممکن است در این روش اختلال ایجاد کند را بردارید. در صورت استفاده از هر یک از اینها می توانید از پروتزهای مصنوعی یا سمعک خود استفاده کنید.
2. از شما خواسته می شود که لباس خود را در بیاورید و لباسی برای پوشیدن به شما داده می شود.
3. از شما خواسته می شود که مثانه خود را قبل از عمل تخلیه کنید.
4. اگر در ناحیه کاتتر (اغلب ناحیه کشاله ران) موی زیادی وجود داشته باشد، ممکن است موها تراشیده شوند.
5. قبل از عمل، یک خط IV (داخل وریدی) در دست یا بازوی شما شروع می شود. در صورت نیاز برای تزریق دارو و دادن مایعات IV استفاده می شود.
6. شما به پشت روی میز روش قرار می گیرید.
7. شما به یک مانیتور الکتروکاردیوگرام (ECG) متصل خواهید شد که فعالیت الکتریکی قلب شما را ثبت می کند و با استفاده از الکترودهایی که به پوست شما می چسبند ضربان قلب شما را ردیابی می کند. علائم حیاتی شما (ضربان قلب، فشار خون، ضربان تنفس و سطح اکسیژن) در طول عمل ردیابی خواهد شد.
8. چندین صفحه نمایشگر در اتاق وجود دارد که علائم حیاتی شما را نشان می دهد، تصاویری از حرکت کاتتر از طریق بدن شما به قلب شما و ساختارهای قلب شما هنگام تزریق رنگ.
9. در خط IV خود قویترین داروی قلب و یک داروی آرام بخش دریافت می کنید تا به آرامش برسید. اما احتمالاً در طول عمل بیدار خواهید ماند.
10. نبض های شما در زیر محل قرار دادن کاتتر بررسی و علامت گذاری می شود تا گردش خون به اندام زیر محل به راحتی در حین و بعد از عمل بررسی شود.
11. بی حسی موضعی در محل تزریق به پوست تزریق می شود. این ممکن است در پا، بازو یا گردن شما باشد. پس از تزریق بی حسی موضعی ممکن است برای چند ثانیه در محل احساس سوزش کنید.
12. هنگامی که بی حسی موضعی اثر کرد، یک غلاف یا معرفی کننده در رگ خونی (اغلب در کشاله ران) قرار می گیرد. این یک لوله پلاستیکی است که از طریق آن کاتتر به داخل رگ خونی کشیده شده و به قلب منتقل می شود.
13. کاتتر از طریق غلاف به داخل رگ خونی کشیده می شود. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی کاتتر را از طریق آئورت به قلب می‌برد. فلوروسکوپی (اشعه ایکس “زنده”) برای کمک به دیدن پیشروی کاتتر به داخل قلب استفاده خواهد شد.
14. کاتتر به داخل عروق کرونر کشیده می شود. هنگامی که کاتتر در جای خود قرار گرفت، رنگ کنتراست از طریق کاتتر به عروق کرونر شما تزریق می شود تا ناحیه باریک شده را مشاهده کنید. هنگامی که رنگ کنتراست به خط IV تزریق می شود ممکن است اثراتی را احساس کنید. این اثرات شامل احساس گرگرفتگی، طعم نمکی یا فلزی در دهان، یا سردرد مختصر است. این اثرات معمولا فقط چند لحظه طول می کشد.
15. اگر هر گونه مشکل تنفسی، تعریق، بی حسی، خارش، تهوع یا استفراغ، لرز یا تپش قلب احساس کردید، به پزشک خود اطلاع دهید.
16. پس از تزریق رنگ کنتراست، مجموعه ای از تصاویر اشعه ایکس سریع از قلب و عروق کرونر گرفته می شود. ممکن است از شما خواسته شود در این مدت یک نفس عمیق بکشید و آن را برای چند ثانیه نگه دارید.
17. هنگامی که ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شریان تنگ شده را پیدا می کند، کاتتر به آن مکان پیش می رود و بالون برای باز کردن شریان باد می شود. ممکن است در این مرحله کمی درد یا ناراحتی قفسه سینه داشته باشید زیرا جریان خون به طور موقت توسط بالون باد شده مسدود می شود. هر گونه ناراحتی یا درد قفسه سینه باید با تخلیه بادکنک از بین برود. اما در صورت مشاهده هرگونه ناراحتی یا درد مداوم، مانند درد قفسه سینه، گردن یا فک درد، کمر درد، بازو درد، تنگی نفس یا مشکل تنفسی، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
18. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ممکن است بادکنک را چندین بار باد کرده و تخلیه کند. ممکن است در این مرحله تصمیم به قرار دادن استنت برای باز نگه داشتن شریان گرفته شود. در برخی موارد، استنت ممکن است قبل از باد کردن بالون در شریان قرار داده شود. سپس بادکردن بالون شریان را باز کرده و استنت را به طور کامل باز می کند.
19. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی پس از باز شدن شریان، اندازه گیری ها، عکس ها یا آنژیوگرافی ها را انجام می دهد. هنگامی که مشخص شد که شریان به اندازه کافی باز شده است، کاتتر خارج می شود.
20. غلاف یا معرفی کننده خارج می شود و محل قرار دادن ممکن است با یک وسیله بسته که از کلاژن برای مهر و موم کردن دهانه شریان استفاده می کند، با استفاده از بخیه (بخیه) یا با اعمال فشار دستی بر روی ناحیه برای حفظ خون بسته شود. رگ ناشی از خونریزی ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما تصمیم می گیرد که کدام روش برای شما بهترین است.
21. در صورت استفاده از دستگاه بستن، یک پانسمان استریل روی محل اعمال می شود. اگر از فشار دستی استفاده شود، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی (یا یک دستیار) فشار را روی محل قرار دادن فشار می‌آورد تا برای جلوگیری از خونریزی، لخته‌ای در خارج رگ خونی تشکیل شود. پس از قطع خونریزی، بانداژ بسیار محکمی روی محل قرار می گیرد.
22. کارکنان به شما کمک می کنند تا از روی میز روی برانکارد بلغزانید تا بتوانید به منطقه ریکاوری منتقل شوید. توجه: اگر محل قرارگیری در کشاله ران بود، تا چند ساعت اجازه خم کردن پای خود را ندارید. اگر محل قرار دادن در بازو بود، بازوی شما بر روی بالش ها بالا نگه داشته می شود و با قرار دادن بازو در یک محافظ بازو (تخته پلاستیکی بازو که برای بی حرکت کردن مفصل آرنج طراحی شده است) صاف نگه داشته می شود. یک نوار پلاستیکی که مانند یک کمربند در اطراف کمر کار می کند نیز ممکن است دور بازوی شما در نزدیکی محل قرار دادن آن قرار گیرد. باند در فواصل زمانی معین شل می شود و سپس زمانی که ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما تصمیم بگیرد فشار دیگر مورد نیاز نیست، برداشته می شود.

بعد از آنژیوپلاستی چه اتفاقی می افتد؟

در بیمارستان

پس از انجام عمل، ممکن است برای مشاهده به اتاق ریکاوری برده شوید یا به اتاق بیمارستان برگردانید. اگر کاتتر در یک رگ خونی در کشاله ران یا ساق پا قرار داده شده باشد، تا چند ساعت پس از عمل در رختخواب صاف می‌مانید. یک پرستار علائم حیاتی، محل قرار دادن بدن، و گردش خون و احساس در پا یا بازوی آسیب دیده را پیگیری می کند.

در صورت احساس درد یا سفتی قفسه سینه یا هر درد دیگری و همچنین هرگونه احساس گرما، خونریزی یا درد در محل تزریق، فوراً به پرستار خود اطلاع دهید.

استراحت در رختخواب بسته به شرایط خاص شما ممکن است از 4 تا 6 ساعت متغیر باشد. اگر ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما یک دستگاه بسته‌کننده قرار داده باشد، استراحت در رختخواب شما ممکن است کوتاه‌تر باشد.

در برخی موارد، غلاف یا معرفی کننده ممکن است در محل درج باقی بماند. در این صورت، استراحت تا زمانی که غلاف برداشته شود، ادامه خواهد داشت. پس از برداشتن غلاف، ممکن است یک وعده غذایی سبک به شما داده شود.

ممکن است به دلیل اثرات رنگ کنتراست و افزایش مایعات، میل به دفع ادرار داشته باشید. هنگام استراحت در رختخواب باید از تشتک یا ادرار استفاده کنید تا پای آسیب دیده شما خم نشود.

ممکن است پس از اتمام دوره مشخص شده استراحت در رختخواب از رختخواب خارج شوید. اولین باری که از خواب بیدار می شوید، پرستار به شما کمک می کند. پرستار همچنین فشار خون شما را در حالی که در رختخواب، نشسته و ایستاده دراز کشیده اید، بررسی می کند. هنگام بلند شدن باید به آرامی حرکت کنید تا از بروز سرگیجه ناشی از استراحت طولانی مدت جلوگیری کنید.

ممکن است برای درد یا ناراحتی در محل قرار دادن دارو یا به دلیل نیاز به صاف و بی حرکت برای مدت طولانی دراز کشیدن به شما داده شود.

شما تشویق می‌شوید که آب و مایعات دیگر بنوشید تا رنگ کنتراست را از بدنتان پاک کنید.

شما ممکن است پس از انجام عمل به رژیم غذایی معمول خود برگردید، مگر اینکه پزشک شما تصمیم دیگری بگیرد.

ممکن است بتوانید همان روز به خانه بروید. یا ممکن است بعد از عمل شب را در بیمارستان بگذرانید. ممکن است اقامت شما طولانی تر باشد. این بستگی به شرایط شما و نتایج عمل شما دارد. دستورالعمل های دقیقی برای دوره ترخیص و دوره نقاهت دریافت خواهید کرد.

در خانه

ترتیبی دهید که کسی شما را از بیمارستان به خانه برساند. هنگامی که در خانه هستید، محل تزریق را از نظر خونریزی، درد غیرعادی، تورم، تغییر رنگ غیر طبیعی یا تغییر دما پیگیری کنید. کبودی کوچک طبیعی است. اگر متوجه شدید مقدار خون ثابت یا زیاد در محل وجود دارد که با یک پانسمان کوچک قابل مهار نیست، به تیم مراقبت های بهداشتی خود اطلاع دهید.

اگر ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما از دستگاه بسته‌کننده در محل قرارگیری شما استفاده کرده است، اطلاعات خاصی در مورد نوع دستگاه بسته‌کننده استفاده شده و نحوه مراقبت از محل به شما داده می‌شود. یک گره یا توده کوچک در زیر پوست در محل وجود خواهد داشت. این طبیعی است. گره باید به آرامی در طی چند هفته از بین برود.

تمیز و خشک نگه داشتن محل درج بسیار مهم است. تیم مراقبت های بهداشتی شما دستورالعمل های خاصی را برای حمام کردن به شما می دهد. به طور کلی تا زمان بهبودی پوست از وان یا وان آب گرم استفاده نکنید و شنا نکنید.

هیچ چیز سنگینی بلند نکنید و تعداد پله هایی را که بالا می روید محدود کنید. ممکن است به شما توصیه شود که در هیچ فعالیت شدید شرکت نکنید. تیم مراقبت های بهداشتی به شما در مورد اینکه چه زمانی می توانید به سر کار بازگردید و فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید، به شما آموزش می دهند.

از ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود بپرسید که چه زمانی از سرگیری رانندگی بی خطر است.

اگر یکی از موارد زیر را دارید به تیم مراقبت های بهداشتی خود بگویید:

• تب یا لرز

• افزایش درد، قرمزی، تورم، خونریزی یا سایر ترشحات از محل قرار دادن

• سردی، بی حسی یا سوزن سوزن شدن، یا سایر تغییرات در بازو یا پای آسیب دیده

• درد یا فشار قفسه سینه، تهوع یا استفراغ، تعریق زیاد، سرگیجه یا غش

ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است دستورالعمل‌های دیگری را پس از عمل به شما بدهد. بستگی به موقعیت خاص شما دارد.

استنت قلب یا فنر قلب