كلرپروپاميد یک داروی کمکی جهت کاهش قندخون در درمان ديابت مليتوس تیپ ۲ و ديابت بي مزه هيپوفيزي نسبي ( به عنوان درمان خط دوم وبدون برچسب) میباشد.
اختصاصی
- دسته بندی: بانک اطلاعات دارویی
- تاریخ انتشار: 1404/01/26
- زمان مطالعه: 2 دقیقه
کلرپروپامید
نامهای تجاری: دیابینس، گلوکامید، استابینول
شکل دارویی: قرص خوراکی ۱۰۰ و ۲۵۰ میلیگرمی
موارد مصرف
کلرپروپامید به عنوان یک داروی کمکی در موارد زیر استفاده میشود:
- دیابت ملیتوس نوع ۲ (درمان خط دوم و بدون برچسب)
- دیابت بیمزه هیپوفیزی نسبی
مکانیسم اثر
۱. تحریک ترشح انسولین:
- با اثر مستقیم بر سلولهای بتای پانکراس، ترشح انسولین را افزایش میدهد.
- در بلندمدت، حساسیت به انسولین را در بافتهای محیطی (کبد، عضله، بافت چربی) و سلولهایی مانند مونوسیتها و اریتروسیتها بهبود میبخشد.
- کاهش گلیکوژنولیز و گلوکونئوژنز کبدی از پیامدهای این اثر است.
۲. تقویت اثر هورمون آنتیدیورتیک (ADH):
- در بیماران مبتلا به دیابت بیمزه هیپوفیزی، اثرات مقادیر جزئی ADH را تشدید میکند.
فارماکوکینتیک
- جذب: سریع و کامل از دستگاه گوارش (با تأخیر ناشی از غذا).
- اتصال به پروتئین: ۹۰٪
- نیمهعمر:
- افراد سالم: ۳۶ ساعت
- سالمندان یا بیماران کلیوی: ۵۰ تا ۲۰۰ ساعت
- متابولیسم: ۸۰٪ در کبد (عمدتاً توسط CYP2C9).
- دفع: ۲۰٪ به صورت تغییرنیافته از ادرار؛ مابتیب به شکل متابولیتهای هیدروکسیله یا هیدرولیزشده.
منع مصرف
- حساسیت به کلرپروپامید یا سایر سولفونیل اورهها.
- دیابت نوع ۱ یا کتواسیدوز دیابتیک.
- نارسایی کلیوی (CrCl <50 میلیلیتر در دقیقه).
- سالمندان (به دلیل خطر هیپوگلیسمی طولانیمدت).
موارد احتیاط
- بیماریهای قلبی-عروقی آترواسکلروتیک (ASCVD).
- سابقه هیپوگلیسمی، نارسایی کبدی/کلیوی یا کمبود آنزیم G6PD.
- حساسیت به سولفونامیدها.
عوارض جانبی
شایع:
سرگیجه، سردرد، خارش، هیپوگلیسمی، تهوع، بیاشتهایی، اسهال.
جدی:
- پوستی: راش ماکولوپاپولار، کهیر، حساسیت به نور.
- هماتولوژیک: آگرانولوسیتوز، آنمی آپلاستیک.
- متابولیک: SIADH، هیپوناترمی، افزایش وزن.
- کبدی: زردی کلستاتیک، نارسایی کبد.
تداخلات دارویی
تداخلات خطرناک (منع مصرف همزمان):
- میاتیگلیناید، آمینولوولینیک اسید: افزایش خطر هیپوگلیسمی.
تداخلات مهم:
- افزایش اثر کلرپروپامید توسط:
آمیودارون، سایمتیدین، سولفونامیدها، سالیسیلاتها. - کاهش اثر کلرپروپامید توسط:
ریفامپیسین، دیورتیکهای تیازیدی.
تداخل با الکل:
- واکنشهای شبه دیسولفیرام (گرگرفتگی، تهوع، تاکیکاردی).
هشدارهای کلیدی
۱. شرایط استرسزا (عفونت، جراحی، تروما):
- جایگزینی موقت با انسولین ضروری است.
۲. بیماران قلبی-عروقی:
- ترجیحاً از داروهای جایگزین استفاده شود.
۳. سالمندان:
- خطر SIADH و هیپوگلیسمی پایدار ↑↑.
۴. بارداری و شیردهی:
- گروه C بارداری: تنها در صورت ضرورت و تحت نظارت شدید.
- شیردهی: ممنوع (ترشح در شیر).
توصیههای دارویی
- مصرف: یک بار روزانه همراه صبحانه (جهت کاهش عوارض گوارشی).
- پایش:
- قند خون ناشتا و HbA1c (حداقل ۲ بار در سال).
- عملکرد کلیوی (CrCl هر ۳-۶ ماه).
- آموزش بیمار:
- شناسایی علائم هیپوگلیسمی (تعریق، لرز، تاری دید).
- پرهیز از الکل و گزارش فوری عوارض پوستی/خونی.
داروهای همگروه
- گلی بنکلامید
- گلیمپراید
- گلی کلازید
منابع معتبر
نکته پایانی:
کلرپروپامید به دلیل نیمهعمر طولانی و خطر هیپوگلیسمی، در بیماران سالمند یا کلیوی توصیه نمیشود. همواره نسبت سود به خطر را پیش از تجویز ارزیابی کنید!
کلرپروپامید
این دارو در شرايط خاص و نظارت ويژه پزشك قابل استفاده است.
مجله سلامت پلاس
– مدیر سایت
لینک سایت مرجع
مالکیت معنوی مجله سلامت پلاس (healthplusmag.ir) علامت تجاری ناشر است و سایر علائم تجاری مورد استفاده در این مطلب متعلق به دارندگان علامت تجاری مربوطه می باشد.
ناشر وابسته یا مرتبط با دارندگان علامت های تجاری نیست و توسط دارندگان علامت تجاری حمایت، تایید یا ایجاد نشده است مگر اینکه خلاف آن ذکر شده باشد و هیچ ادعایی از سوی ناشر نسبت به حقوق مربوط به علائم تجاری شخص ثالث وجود ندارد.