متفورمین با کاهش تولید گلوکز کبدی و افزایش حساسیت به انسولین، قند خون را در دیابت نوع ۲ کنترل می کند.
اختصاصی
- دسته بندی: بانک اطلاعات دارویی
- تاریخ انتشار: 1404/02/03
- زمان مطالعه: 2 دقیقه
متفورمین (Metformin)
یک داروی خوراکی ضد دیابت از دسته بیگوانیدها است که به عنوان خط اول درمان در دیابت نوع ۲ استفاده می شود.
مکانیسم اثر
- کاهش تولید گلوکز در کبد (مهار گلوکونئوژنز).
- افزایش حساسیت به انسولین در بافتهای محیطی (عضلات و چربی).
- کاهش جذب گلوکز از روده.
موارد مصرف
- کنترل قند خون در دیابت نوع ۲ (به تنهایی یا همراه با انسولین/سایر داروها).
- پیشگیری از دیابت در افراد پرخطر (پیشدیابت).
- سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) (کاهش مقاومت به انسولین و تنظیم قاعدگی).
مزایای کلیدی
- کاهش وزن (به دلیل کاهش اشتها و تولید گلوکز کبدی).
- کاهش کلسترول و تریگلیسیرید.
- عدم ایجاد هیپوگلیسمی (افت قند خون) به تنهایی.
- کاهش عوارض قلبی-عروقی در بیماران دیابتی.
هشدارها و منع مصرف
- نارسایی کلیوی شدید (eGFR <30) یا نارسایی کبدی.
- اسیدوز لاکتیک (عارضه نادر اما کشنده؛ علائم: تهوع، تنگی نفس، ضعف شدید).
- مصرف الکل (افزایش خطر اسیدوز لاکتیک).
- بیماریهای حاد (عفونت شدید، جراحی، سکته قلبی).
نحوه مصرف
- شروع با دوز پایین: ۵۰۰ میلیگرم یک بار روزانه همراه با غذا.
- افزایش تدریجی: تا حداکثر ۲۵۵۰ میلیگرم در روز (در ۲-۳ دوز تقسیم شده).
- قرص آهسته رهش (SR): یک بار روزانه، بلعیده شود (نه خرد یا جویده).
عوارض جانبی
- شایع: تهوع، اسهال، نفخ، درد شکم (معمولاً موقت).
- جدی: اسیدوز لاکتیک (نادر)، کمبود ویتامین B12 (در مصرف طولانیمدت).
تداخلات دارویی
- افزایش خطر اسیدوز لاکتیک: الکل، داروهای نفروتوکسیک (مانند جنتامایسین).
- کاهش اثربخشی: کورتیکواستروئیدها، دیورتیکهای تیازیدی.
توصیههای ضروری
- پایش کلیه: اندازهگیری eGFR قبل از شروع و سالانه.
- قطع دارو ۴۸ ساعت قبل از جراحی یا استفاده از ماده حاجب در تصویربرداری.
- مصرف همراه غذا برای کاهش عوارض گوارشی.
- جبران کمبود ویتامین B12 در مصرف طولانیمدت.
فرمولاسیونهای معروف
- گلوکوفاژ (Glucophage)
- متفورمین هگزال (Metformin Hexal)
- متوور (Metovor)
- بروت (Bruot)
تفاوت با انسولین
- متفورمین ترشح انسولین را افزایش نمیدهد، بلکه حساسیت به آن را بهبود میبخشد.
- عدم خطر هیپوگلیسمی به تنهایی (مگر در ترکیب با انسولین یا سولفونیل اوره).
جمعبندی
متفورمین با کاهش تولید گلوکز کبدی و افزایش حساسیت به انسولین، قند خون را در دیابت نوع ۲ کنترل میکند. عوارض گوارشی شایع اما معمولاً موقت هستند. اسیدوز لاکتیک یک عارضه نادر اما خطرناک است که نیاز به توجه فوری دارد.
متفورمین
مصرف منظم، رعایت رژیم غذایی و ورزش، کلید موفقیت در کنترل دیابت با متفورمین است! 💊🩺
مجله سلامت پلاس
– مدیر سایت
لینک سایت مرجع
مالکیت معنوی مجله سلامت پلاس (healthplusmag.ir) علامت تجاری ناشر است و سایر علائم تجاری مورد استفاده در این مطلب متعلق به دارندگان علامت تجاری مربوطه می باشد.
ناشر وابسته یا مرتبط با دارندگان علامت های تجاری نیست و توسط دارندگان علامت تجاری حمایت، تایید یا ایجاد نشده است مگر اینکه خلاف آن ذکر شده باشد و هیچ ادعایی از سوی ناشر نسبت به حقوق مربوط به علائم تجاری شخص ثالث وجود ندارد.