تدابیر فصل زمستان از دیدگاه طب سنتی

افراد با مزاج سرد و تر که عموما پوست سفیدی دارند، معمولاً جوش نمی زنند، موهای لختی دارند، خواب آلوده هستند و باید مقدار زیادی بخوابند، و حتی بعد از خواب هم باز خواب آلود هستند باید در این فصل بیش از سایرین تدابیر را رعایت کنند.

• دسته بندی: طب سنتی و اسلامی
• تاریخ انتشار: 1403/06/18
• زمان مطالعه: 5 دقیقه

افراد با مزاج سرد و تر که عموما پوست سفیدی دارند، معمولاً جوش  نمی زنند، موهای لختی دارند، خواب آلوده هستند و باید مقدار زیادی بخوابند، و حتی بعد از خواب هم باز خواب آلود هستند باید در این فصل بیش از سایرین تدابیر را رعایت کنند.

مشکلات مفصلی، ذکام، خلط ته حلق و ترشحات بینی، مشکلات گوارشی، و نفخ دراین افراد زیاد و همچنین ممکن حافظه این افراد ضعیف بشود. بنابراین برای جلوگیری از بروز این مشکلات و یا شدت گرفتن آنها افراد با مزاج سرد و تر باید خود را برای فصل زمستان آماده کنند.

مصرف روزانه ماست و دوغ، نوشیدن آب به صورت ناشتا و … به مشکلات این افراد دامن می زند بنابراین ممکن است مجبور شوند تا دوز داروهایشان را بالا ببرند.

امروزه شاهد هستیم که ما در هر فصلی تقریباً همه نوع میوه در دسترس است. اما در قدیم اینگونه نبود و افراد تنها به خوردنی ها و آشامیدنی های موافق فصل، و موافق اقلیم خودشان دسترسی داشتند.

بنابراین مصرف خوردنی ها در خارج از فصل باعث آسیب به بدن می شود. مخصوصاً برای کسانی که متناسب با فصل مزاجشان مستعد این آسیب هاست. به

تدابیر غذایی فصل زمستان

اولین قدم، پرهیز از سردی ‌جات چه به صورت خوردنی و چه به صورت موضعی است و باید در مصرف خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های سرد احتیاط نمود.

مسلما منظور همه انواع آش مثلا آش حلیم یا شله قلم کار نمی باشد، زیرا این موارد دارای گوشت و بلغور گندم فراوان بوده و غذای كاملی به حساب می‌آیند.  مقصود، غذاها و سوپ‌های آبكی دارای سبزیجات و لعابدار (مثل سیرابی شیردان) است.

همچنین می‌‌توان به میوه‌جات ترش و آبكی (مرکبات، هندوانه) و كلا طعم‌های ترش و بی‌مزه (بدون طعم خاص) و نیز غذاهای مانده و فریز شده (كه عمدتا غذاهای با غلبه سردی و تری مولد بلغم هستند)، سس‌ها مخصوصاً سس سفید و موادی مانند كاهو، خیار و اکثر غذاهای خام و خام‌خواری اشاره نمود.

از چه خوردنی ها و نوشیدنی هایی استفاده كنیم؟

در کل باید از موادی كه رو به گرم هستند استفاده  نمود؛ البته باید مزاج را هم در نظر گرفت. مثلا افرادی كه دارای حرارت زیادی هستند، حتی در زمستان هم ممکن است نیاز باشد از گرمیجات پرهیز کرده و خنكی‌جات مصرف کنند.

اما طبق قاعده کلی بهتر است در فصل زمستان از غذاهای گرم كباب شده، پخته، بو داده یا تفت داده شده و تا حدی سرخ کرده استفاده شود.

در فصل زمستان، هضم انسان هم قوی‌تر كار می‌كند، چون حرارت از سطح به داخل بدن معطوف بوده و سیستم گوارش گرم و قوی است. اگرچه در مصرف تمام خوراکی های فصل زمستان نیز باید اصل تعادل و پرهیز از پرخوری را نیز رعایت کرد.

به طور کلی در بحث هضم بهترین هضم را در فصل زمستان و بعد اوایل بهار داریم. در تابستان واوایل پاییز عموماً انسانها هضم خوبی ندارند.

بنابراین مصرف حلیم، كباب‌ها (كباب گوشت‌های قرمز از قبیل چنجه، کباب برگ یا كوبیده خوب، دل مرغ)، آبگوشت همراه با كمی پودر زیره سیاه با چند تكه سیب درختی و یا «به» مفید است. البته نفخ نخود باید گرفته شده باشد.

همچنین استفاده نسبتا بیشتر از گوشت های با طبع گرمتر مثلا گوشت پرندگانی چون كبك، بلدرچین و جوجه مرغ یا گوشت شتر، چاشنی‌های رو به گرم مثل دارچین، زعفران، زیره، آویشن، مرزه، فلفل و كلا ادویه‌جات و قدری نمك در این فصل توصیه می‌شود.

مصرف تخم‌ پرندگان همچون مرغ، بلدرچین، کبوتر و یا نوشیدنی‌های گرم و گرم مزاج مثل چای حاوی هل، زنجفیل، چای زعفران، چای دارچین نیز مفید است. پس باید سعی شود از خوردنی ها و نوشیدنی های گرم بالفعل (گرما و داغی ظاهری) و بالقوه (مزاج گرم) استفاده شود تا نهایت گرمی مناسب و کافی را به بدن برساند.

در این فصل بیماریهایی مثل سرماخوردگی، زكام یا خلط ته حلق بیشتر است و كم كردن مواد با مزاج سرد مذکور به مرتفع كردن این مشكلات كمك می‌كند مخصوصاً در شب های سرد زمستان باید در مصرف سردیجات بیشتر احتیاط کرد.

خلط و ترشحات ته حلق به سیستم تنفسی یا گوارش ریزش کرده و در طولانی مدت و آن را  آسیب می زند؛ مثلا منجر به برونشیت، آسم، آلرژی، سرفه های مکرر، التهاب یا زخم معده و دوازدهه، نفخ و رفلاکس می شوند.

مسلما در این فصل باید فعالیت‌های بدنی و ورزش بیشتر شود چون ورزش بدن را گرم میکند. این خود نوعی مقابله با سرما و رطوبت زمستان است. ورزش در واقع مزاج را اصلاح میکند و رطوبت های اضافه را از بین می برد.

افراد باید خود را از قرار گرفتن در مقابل باد و سرمای مستقیم مصون بدارند و در صورت امکان از نور آفتاب بهره ببرند.

همیشه قدم اول برای حفظ سلامت پرهیز است و نه خوردن؛ بنابراین در این فصل باید از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های تولید كننده خلط بلغم (سرد و تر) شامل آب (مخصوصاً آب سرد و به ویژه آب یخ)، لبنیات (مخصوصاً دوغ ماست)، آش‌ها و سوپ‌های خیلی لعابدار كه محتویات غذایی زیادی ندارند پرهیز شود.

افراد مسن ممکن است بیشتر از سایرین از فصل زمستان متضرر شوند. چراکه این فصل سرد است و معمولا در سنین بالا افراد مزاجشان رو به سردی است. افراد مسن باید لباس های مناسب و گرم بپوشند، و بدنشان را با روغن های گرم مثل روغن بادام روغن مالی کنند.