قرص آسپرین یک داروی ضد التهاب و غیر استروئیدی است

استیل سالیسیلیک اسید (به انگلیسی: Acetylsalicylic acid) یا به اختصار آ.اس.آ (ASA) با نام تجاری آسپیرین (به آلمانی: Aspirin) با فرمول مولکولی C₉H₈O₄ یک ترکیب آروماتیک به حساب می‌آید.

اختصاصی

• دسته بندی: بانک اطلاعات دارویی
• تاریخ انتشار: 1403/08/23
• زمان مطالعه: 15 دقیقه

استیل سالیسیلیک اسید (به انگلیسی: Acetylsalicylic acid) یا به اختصار آ.اس.آ (ASA) با نام تجاری آسپیرین (به آلمانی: Aspirin) با فرمول مولکولی C₉H₈O₄ یک ترکیب آروماتیک به حساب می‌آید.

آسپرین دارویی است که برای کاهش درد، تب یا التهاب استفاده می‌شود و شرایط التهابی خاصی که آسپرین برای درمان آن‌ها استفاده می‌شود شامل سندروم کاوازاکی، پریکاردیت و تب روماتیسمی است، آسپرین به رده درمانی داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی تعلق دارد و به شکل قرص در دسترس است.

این دارو عموما برای تسکین درد، کاهش التهاب و تب استفاده می‌شود، اما در حال حاضر یکی از داروهایی است که می‌تواند از لخته شدن خون جلوگیری کند.

کاربرد و فواید مصرف قرص آسپرین را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

کاهش دردهای خفیف تا متوسط که می‌توانند به دلیل میگرن، سیکل ماهانه، آنفلوآنزا و سرماخوردگی باشند و اگر درد شدت داشت، در کنار آن داروهای مسکن دیگری نیز تجویز می‌شود، کاهش تبتب روماتیسمی (Acute Rheumatic Fever).

این بیماری به دلیل عفونت باکتریایی گلو ایجاد می‌شود، بروز این بیماری در کودکان ۵ تا ۱۵ سال شایع است، تب روماتیسمی باعث التهاب قلب، بافت پیوندی، بافت زیر پوستی، مفاصل و رگ‌های خونی اندام‌های مختلف می‌شود.

روماتیسم مفصلی (rheumatoid arthritis) نوعی بیماری خود ایمنی ( Autoimmune disease ) است، یعنی بدن سلول‌های سالم خود را مهاجم تشخیص داده و به آنها حمله می‌کند، این بیماری بیشتر مفاصل کوچک مانند انگشتان دست، مچ دست و پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

بافت‌های متورم بدنجلوگیری از تشکیل لخته‌های خونکاهش خطر حمله ایسکمیک گذرا (TIA) که معمولا آن را با عنوان سکته مغزی خفیف می‌شناسند، این سکته به دلیل انسدادهای جزئی در شریان‌های مغز رخ می‌دهد که باعث آسیب‌های شدید و دائمی نمی‌شود.

جلوگیری از تشکیل لخته خونپیشگیری از سکته قلبی (انفارکتوس میوکارد، Myocardial infarction) کاهش ریسک بروز سکته مغزی و جلوگیری از سرطان روده بزرگ. (سرطان کولورکتال، Colorectal cancer)

آسپرین یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) است، NSAID ها دارای اثرات زیر هستند:

• ضد درد: درد را بدون بیهوشی یا از دست دادن هوشیاری تسکین می‌دهد.

• ضد تب: تب را کاهش می‌دهد.

• ضدالتهاب: با مصرف دوزهای بالاتر، التهاب را کاهش می‌دهد.

غیراستروئیدی یعنی استروئید نیستند. استروئیدها اغلب فواید مشابهی دارند؛ اما می‌توانند عوارض جانبی ناخواسته‌ای را به همراه داشته باشند. به عنوان مثال خاصیت ضددردی NSAID ها معمولاً غیرمخدر است؛ یعنی باعث بی‌حسی یا گیجی نمی‌شوند. (آسپرین اولین NSAID بود که کشف شد)

سالیسیلات به شکل پوست درخت بید بیش از 2000 سال است که مورد استفاده قرار می‌گیرد و برخی از مردم هنوز از پوست این درخت به عنوان داروی طبیعی‌تر برای سردرد و دردهای جزئی استفاده می‌کنند.

آسپرین به شکل فعلی بیش از 100 سال است که وجود دارد. این دارو هنوز هم یکی از پرکاربردترین داروها در جهان است و تخمین زده می‌شود که سالانه حدود 35000 تن آسپرین مصرف می‌شود.

آسپرین معمولاً برای افراد زیر 16 سال مناسب نیست، زیرا می‌تواند خطر ابتلا به سندرم ری را افزایش دهد که می‌تواند پس از ویروس مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا یا آبله‌مرغان ظاهر شود. این سندروم می‌تواند منجر به آسیب دائمی مغز یا مرگ گردد.

اسپرین جزء ۱۰ داروی مهم انقلابی تاریخ بوده است که اولین بار در سال ۱۸۹۷ توسط هافمن ساخته شد.

اسپرین به عنوان اولین مسکن برای دردهای جزئی نقش بسیار مهمی در ارتقا سطح کیفیت زندگی جوامع داشته است، در گذشته مورفین برای دردهای جزئی داروی به نسبت پر عارضه ای بود و روش های دیگر هم به عنوان یک روش استاندارد و در دسترس وجود نداشت و بعد از اسپرین، تولید داروهای مسکن وارد فاز جدیدی شد.

موارد استفاده

• آسپرین یکی از داروهای رایج در درمان درد خفیف تا متوسط، میگرن و تب است.

• مصارف رایج شامل سردرد، دردهای پریودی، سرماخوردگی و آنفلوانزا، رگ به رگ شدن و مشکلات طولانی مدت مانند ورم مفاصل است.

• برای درد خفیف تا متوسط، آسپرین، به تنهایی استفاده می‌شود. برای درد متوسط تا شدید، اغلب به همراه مسکن‌های مخدر و NSAIDهای دیگر استفاده می‌شود.

در دوزهای زیاد، آسپرین می‌تواند علائم بیماری‌های زیر را کاهش دهد یا به آن‌ها کمک کند:

• تب روماتیسمی

• آرتریت روماتیسمی

• سایر مشکلات التهابی مفصل

• پریکاردیت

موارد استفاده در دزهای کم:

• برای جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون و کاهش خطر حمله ایسکمیک گذرا (TIA) و آنژین ناپایدار

• برای جلوگیری از انفارکتوس میوکارد در بیماران مبتلا به بیماری قلبی عروقی یا جلوگیری از تشکیل لخته خون

• برای جلوگیری از سکته مغزی، اما نه برای درمان سکته مغزی

• برای جلوگیری از سرطان کولورکتال

آسپرین و کودکان

آسپرین معمولاً برای افراد زیر 16 سال مناسب نیست، زیرا می‌تواند خطر ابتلا به سندرم ری را افزایش دهد که می‌تواند پس از ویروس مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا یا آبله‌مرغان ظاهر شود، این سندروم می‌تواند منجر به آسیب دائمی مغز یا مرگ گردد؛ اما، در صورت ابتلا به بیماری کاوازاکی، متخصص ممکن است برای کودک تحت نظر آسپیرین تجویز کند و از لخته شدن خون بعد از عمل قلب جلوگیری نماید و در عوض به طور کلی از استامینوفن (پاراستامول، تایلنول) و ایبوپروفن استفاده می‌شود.

آسپرین با دوز کم

دوز کم آسپرین، به میزان 75-81 میلی‌گرم در روز، می‌تواند به عنوان داروی ضد پلاکت، برای جلوگیری از ایجاد لخته خون استفاده شود.
آسپرین با دز پایین ممکن است به بیماران زیر داده شود:

• عمل پیوند بای‌پس عروق کرونر

• حمله قلبی

• سکته مغزی

• فیبریلاسیون دهلیزی

• سندرم حاد عروق کرونر

همچنین در صورت وجود فاکتورهای خطر زیر و اعتقاد پزشک به محتمل بودن حمله قلبی و سکته مغزی، ممکن است به افراد آسپرین با دوز کم داده شود:

• سطح کلسترول خون بالا

• فشارخون بالا

• دیابت

• سیگار کشیدن

سایر افرادی که ممکن است به آن‌ها مصرف آسپرین با دوز کم توصیه شود عبارت‌اند از:

• کسانی که دچار آسیب شبکیه یا رتینوپاتی شدند

• افرادی که بیش از 10 سال است به دیابت مبتلا شده‌اند

• بیمارانی که داروهای ضد فشارخون مصرف می‌کنند

در حال حاضر استفاده روزانه از آسپرین با دز کم برای جلوگیری از بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان روده بزرگ به بزرگسالان 50 تا 59 ساله‌ای که شرایط زیر را دارند، توصیه می‌شود:

• خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی 10 درصد یا بیشتر است

• افرادی که خطر خونریزی بالایی ندارند

• احتمالاً حداقل 10 سال دیگر زندگی می‌کنند

• مایل به مصرف دز کم حداقل تا 10 سال هستند

در تمام این موارد، فرد به طور معمول، روزانه تا آخر عمر به مصرف آسپرین با دز کم ادامه می‌دهد.

چه کسانی باید اسپرین مصرف کنند؟

مصرف اسپرین به بیماران زیر توصیه می‌شود:

• افرادی که ریسک بروز سکته‌های قلبی و مغزی در آنها بالاست.

• کسانی که جریان خون مغزی ضعیفی دارندبیمارانی که درد خفیف و تب دارند.

• افرادی که به میگرن مبتلا هستند یا به دلایل دیگر سردرد‌های شدید را تجربه می‌کنند.

• بیمارانی که با سرماخوردگی و آنفلوآنزا درگیر هستندزنانی که در به دلیل سیکل ماهانه، دردهای شدید دارند.

• افرادی که جراحی بای‌پس عروق کرونر را انجام داده‌اند.

• کسانی که به بیماری شریان محیطی (PAD) مبتلا هستند.

• بیمارانی که دچار سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA) شده‌اند، قرص آسپرین ۸۰ برای غلظت خون ممکن است تجویز شود.

• بیماران قلبی بهتر است با تجویز دکتر متخصص قلب و عروق این قرص را مصرف کنند.

• همچنین بیمارانی که دچار مشکلات مغزی هستند حتما تحت نظارت دکتر فوق تخصص مغز و اعصاب به مصرف این قرص بپردازند.

آسپرین برای چه کسانی توصیه نمی‌شود؟

افرادی که دچار شرایط زیر هستند نباید از این دارو استفاده کنند:

• زخم گوارشی

• هموفیلی یا هر اختلال خونریزی دیگر

• آلرژی شناخته شده به آسپرین

• آلرژی به هر NSAID مانند ایبوپروفن

• در معرض خطر خونریزی دستگاه گوارش یا سکته مغزی خونریزی دهنده قرار دارند

• به طور مرتب الکل می‌نوشند

• هرچند اندک، تحت معالجه دندانپزشکی یا جراحی قرار دارند

افرادی که شرایط زیر دارند باید نسبت به مصرف آسپرین احتیاط کنند و فقط در صورت دستور پزشک باید آن را مصرف کنند:

• آسم

• فشارخون کنترل نشده

• سابقه زخم معده

• مشکلات کبدی

• مشکلات کلیوی

آسپرین در هنگام سکته مغزی تجویز نمی‌شود، زیرا تمام سکته‌های مغزی در اثر لخته خونی ایجاد نمی‌شوند. در بعضی موارد، آسپرین می‌تواند سکته مغزی را بدتر کند، هرکسی که آماده عمل جراحی است باید در صورت مصرف منظم آسپرین، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارد.

ممکن است لازم باشد حداقل 7 روز قبل از عمل، مصرف آسپرین را متوقف نماید، بیمارانی که باردار هستند و یا به کودک خود شیر می‌دهند ممکن است بتوانند آسپرین با دوز کم مصرف کنند، اما فقط تحت نظر پزشک. برای این افراد، آسپرین با دوز بالا توصیه نمی‌شود.

تداخلات دارویی

گاهی اوقات، یک دارو می‌تواند اثر داروی دیگر را کم کند، یا ترکیب این دو دارو می‌تواند بیمار را در معرض خطر قرار دهد. به این، تداخل دارویی گفته می‌شود.
رایج‌ترین داروهایی که آسپرین با آن‌ها تداخل دارد عبارت‌اند از:

• مسکن‌های ضدالتهاب مانند دیکلوفناک، ایبوپروفن، ایندومتاسین و ناپروکسن و در صورت مصرف این داروها با آسپرین، می‌توانند خطر خونریزی معده را افزایش دهند.

• متوترکسات، داروی مورد استفاده برای درمان سرطان و برخی بیماری‌های خود ایمنی است.
  آسپرین باعث می‌شود که از بین بردن متوترکسات موجود در بدن برای بدن سخت‌تر شود و در نتیجه سطح متوترکسات افزایش یابد که به طور بالقوه خطرناک است.

• داروهای ضدافسردگی از نوع مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) مانند سیتالوپرام، فلوکستین، پاروکستین، ونلافاکسین و سرترالین. (با مصرف آسپرین همراه این داروها، خطر خونریزی افزایش پیدا می‌کند)

• وارفارین، یک داروی ضد انعقادی یا رقیق‌کننده خون است که مانع از لخته شدن خون می‌شود.

اگر آسپرین با وارفارین مصرف شود، می‌تواند اثرات ضد انعقادی دارو را کاهش داده و خطر خونریزی را افزایش دهد. با این حال، در برخی شرایط، پزشک ممکن است آسپرین را به همراه وارفارین تجویز نماید.

این‌ها تنها داروهایی نیستند که نباید به همراه آسپرین مصرف شوند. در صورت تجویز آسپرین توسط پزشک، باید او را از داروهای دیگری که مصرف می‌کنید، مطلع نمایید.

چگونه و چه زمانی آسپرین را مصرف کنیم؟

دُز آسپرین که برای شما مناسب است به نوع آسپرینی که می‌خورید، علت مصرف و میزان کمک به بهبود علائم شما بستگی دارد، آسپرین معمولاً به‌صورت قرص 300 میلی‌گرمی تولید می‌شود و دز معمول 1 یا 2 قرص هر 4 تا 6 ساعت است.

نکته بسیار مهم: بیش از 12 قرص در 24 ساعت مصرف نکنید... بین دوزها حداقل 4 ساعت صبر کنید.

شیاف آسپرین

شیاف آسپرین دارویی است که به‌آرامی به قسمت مقعد وارد می‌شود، برای استفاده از آن‌ها، دستورالعمل‌های موجود در کاغذ داخل بسته را دنبال کنید، شیاف‌های آسپرین حاوی 150 میلی‌گرم یا 300 میلی‌گرم آسپرین هستند.

• اگر از نوع 150 میلی‌گرم استفاده می‌کنید: مقدار معمول 3 تا 6 شیاف است و از میلی‌گرم 450 تا میلی‌گرم 900 در هر 4 ساعت است، حداکثر دوز 24 از شیاف‌های 150 میلی‌گرم در 24 ساعت می‌باشد.

• اگر از نوع 300 میلی‌گرم مصرف می‌کنید: مقدار معمول دوز 1 تا 3 شیاف است، 300 میلی‌گرم تا 900 میلی‌گرم هر 4 ساعت است و حداکثر دوز 12 از شیاف 300 میلی‌گرم در 24 ساعت می‌باشد.

• اگر به دوز 450 میلی‌گرم یا 750 میلی‌گرم نیاز دارید، پزشک یا داروساز شما را راهنمایی کرده و نحوه مصرف آن را توضیح می‌دهد.

نکته بسیار مهم: بیش از 24 مورد از شیاف‌های 150 میلی‌گرم یا 12 عدد از 300 میلی‌گرم در 24 ساعت استفاده نکنید. بین دوزها حداقل 4 ساعت صبر کنید.

ژل دهان آسپرین

می‌توانید از داروخانه‌ها ژل آسپرین دهان (Bonjela) را خریداری کنید و هرگز این ژل را به کودکان ندهید، برای جراحات یا زخم‌های دهان حدود یک سانتی‌متر ژل را روی ناحیه زخم ماساژ دهید. در صورت لزوم آن را هر 3 ساعت در قسمت داخلی دهان یا لثه خود بمالید.

اگر پروتز دندان دارید (دندان‌های مصنوعی)، آن‌ها را قبل از استفاده از ژل از دهان خارج کنید، سپس قبل از این که پروتز را دوباره در دهان خود قرار دهید، حداقل 30 دقیقه صبر نمایید.

هرکسی که آماده عمل جراحی است باید در صورت مصرف منظم آسپرین، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارد. ممکن است لازم باشد حداقل 7 روز قبل از عمل، مصرف آسپرین را متوقف نماید.

اثرات جانبی آسپرین

شایع‌ترین عوارض جانبی آسپرین عبارت‌اند از:

• سوزش معده یا روده

• سوءهاضمه

• حالت تهوع

عوارض جانبی زیر کمتر رایج است:

• وخیم‌تر شدن علائم آسم

• استفراغ

• التهاب معده

• خونریزی معده

• کبودی

یک عارضه جانبی نادر از آسپرین با دوز کم، سکته مغزی است.

در صورتی که به طور عمدی یا غیرعمدی دز بالایی از آسپرین را مصرف کردید، بهتر است به اورژانس مراجعه نماییدف همچنین علائم مصرف دز بالا ممکن است شامل ضعف شنوایی موقتی، اختلال در فعالیت یا تشنج باشد.

در صورت بروز هر کدام از نشانه‌های زیر هرچه سریع‌تر با پزشک تماس بگیرید:

حالت تهوع و استفراغ

تشنج

علائم آلرژیک به آسپرین مانند تنفس سخت، تورم صورت، لب‌ها، زبان و یا گلو

• زنگ زدن گوش

• تنفس سریع

• تورم یا درد طولانی مدت بیش از 10 روز

• سرفه خونی

• سردرگمی

• خونریزی یا اختلال در مدفوع

• توهم

• استفراغ مداوم بیش از 3 روز

• درد معده

آسپرین می‌تواند به پیشگیری و درمان طیف وسیعی از مشکلات کمک کند، اما هرکسی که آسپرین مصرف می‌کند، ابتدا باید با پزشک مشورت نماید و کسی که زیر 16 سال سن دارد به طور معمول نباید آسپرین مصرف کنند؛ مگر در موارد نادر و تحت نظارت پزشک.

یکی از عوارض جانبی رایج این دارو، ناراحتی معده است... عوارض جانبی مهم‌تر شامل زخم گوارشی خونریزی معده و تشدید آسم است و خطر خونریزی در میان افرادی که مسن‌تر هستند، الکل مصرف می‌کنند، سایر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مصرف می‌کنند یا سایر داروهای رقیق‌کنندهٔ خون مصرف می‌کنند، بیشتر است.

مصرف آسپیرین در آخرین دورهٔ بارداری از هفتهٔ بیستم به بعد توصیه نمی‌شود. همچنین به‌طور کلی در کودکان مبتلا به عفونت به‌دلیل خطر ابتلا به سندرم ری توصیه نمی‌شود. دوزهای بالای آسپیرین ممکن است منجر به وزوز گوش شود.

پیش‌ماده‌ای که برای تولید آسپیرین مورد استفاده است، در پوست درختان سردهٔ بید یافت می‌شود. از پوست این درختان حداقل ۲۴۰۰ سال است که برای اثرات مفید درمانی آن استفاده می‌شود.

در سال ۱۸۵۳، شیمیدان چارلز فردریک گرهارت داروی سدیم سالیسیلات را با استیل کلرید ترکیب کرد تا برای نخستین بار اسید استیل سالیسیلیک تولید کند، طی ۵۰ سال بعد، شیمی‌دانان دیگر، ساختارها و روش‌های تولید کارآمدتری را برای تولید این دارو ابداع کردند.

آسپیرین بدون نسخه پزشکی به‌عنوان یک داروی اختصاصی یا عمومی در بیشتر کشورها در دسترس است. این دارو یکی از پرمصرف‌ترین داروها در سراسر جهان است که برآورد می‌شود سالانه حدود ۵۰ تا ۱۲۰ میلیارد قرص از آن مصرف می‌شود.

چند نوع قرص آسپرین داریم؟

این دارو به شکل‌های زیر عرضه می‌شود:

• قرص جویدنی ۱۰۰ میلی‌گرمی

• قرص روکش‌دار ۸۰، ۱۰۰، ۳۲۵ و ۵۰۰ میلی‌گرمی

• قرص جوشان ۳۲۵ میلی‌گرمی

• قرص‌های تک شیار ۳۲۵ میلی گرمی

• شیاف ۳۲۵ میلی گرمی

قرص آسپرین بچه برای چیست؟

منظور از قرص آسپرین بچه همان اسپرین ۸۰ میلی‌ گرمی است که کمترین میزان دوز این داروست و تجویز این قرص معمولا برای پیشگیری از بروز سکته‌های قلب و مغزی است.

آسپرین ۸۰ را چطور باید مصرف کرد؟

پزشک باید مقدار مصرف آسپرین برای غلظت خون را تعیین کند. به طور کلی روزانه مصرف یک قرص کامل ۸۰ میلی‌گرمی پیشنهاد می‌شود. این دوز دارو خاصیت ضد پلاکتی دارد و از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند.

برخی بیماران نیز به دلیل شرایط خاصی که دارند مجبور به مصرف دوز ۳۰۰ میلی‌گرمی آن هستند. این قرص در درمان درد، تب بالا و کاهش تورم می‌تواند، مورد استفاده قرار گیرد.

آیا مصرف اسپرین در کودکان ایمن است؟

پزشکان متخصص مصرف این دارو را برای کودکان زیر ۱۶ سال توصیه نمی‌کنند، مصرف این قرص در کودکان ریسک بروز بیماری «سندرم ری» را افزایش می‌دهد، این بیماری معمولا پس از یک عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی یا آبله مرغان رخ می‌دهد. در طی این بیماری سطح قند خون کاهش و میزان آمونیاک و اسیدیته خون افزایش می‌یاید.

همچنین کبد متورم شده و رسوبات چربی تولید خواهد کرد... تورم در مغز، تشنج و از دست دادن هوشیاری از دیگر عوارض این بیماری است و علائم ۳ تا ۵ روز پس از عفونت ویروسی ظاهر می‌شوند، سندرم ری از آن جهت نگران‌کننده است که منجر به آسیب‌های دائمی مغز و مرگ می‌شود.

متخصصان بجای مصرف آسپرین در کودکان از داروهای جایگزین مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده می‌کنند.

آسپرین داروی رایجی است که برای درمان تب و میگرن تجویز می‌شود، پزشکان از دوزهای پایین آن برای درمان و کنترل بیماری‌های قلبی استفاده می‌کنند، منظور از دوز پایین ۸۱ تا ۷۵ میلی‌گرم در روز است.

دوز مناسب این دارو به نوع آن و علت بیماری بستگی دارد که باید توسط پزشک متخصص تعیین شود.

آسپیرین همچنین برای کمک به جلوگیری از حملات قلبی مجدد، سکته‌های مغزی ایسکمیک و لخته شدن خون در افراد در معرض خطر، به‌مدت طولانی استفاده می‌شود و برای مقابله با درد یا تب، اثرات آسپیرین معمولاً در عرض ۳۰ دقیقه شروع می‌شود.