رژیم غذایی برای افراد دیابتی

رژیم غذایی برای افراد دیابتی، رژیم غذایی برای افراد دیابتی نوع اول، رژیم غذایی برای افراد دیابتی نوع دوم، انواع دیابت، علت بیماری دیابت چیست، برای پیشگیری از دیابت چکار هایی باید کرد؟جهت درمان و کنترل دیابت چکار هایی باید انجام داد؟ بهترین مکمل درمان دیابت چیست؟ علائم دیابت نوع ۱ چیست؟ علائم دیابت نوع 2 چیست؟ در این مقاله راجع به تمام این موارد اشاره خواهیم کرد.

• دسته بندی: سبک زندگی
• تاریخ انتشار: 1403/09/04
• زمان مطالعه: 24 دقیقه

رژیم غذایی برای افراد دیابتی، رژیم غذایی برای افراد دیابتی نوع اول، رژیم غذایی برای افراد دیابتی نوع دوم، انواع دیابت، علت بیماری دیابت چیست، برای پیشگیری از دیابت چکار هایی باید کرد؟جهت درمان و کنترل دیابت چکار هایی باید انجام داد؟ بهترین مکمل درمان دیابت چیست؟ علائم دیابت نوع ۱ چیست؟ علائم دیابت نوع 2 چیست؟ در این مقاله راجع به تمام این موارد اشاره خواهیم کرد.

پیشگیری از دیابت

اولین راه برای پیشگیری از دیابت حذف کردن قند مصنوعی از تغذیه است بعد از آن ورزش و تحرک و همچنین نوشیدن آب فراوان توصیه می شود.

تخمین زده شده است که بیش از 70 درصد افرادی که به پیش دیابت دچار می شوند، دیابت نوع 2 را می گیرند که معمولاً قابل کنترل است؛ اگرچه عوامل مشخصی وجود دارد که نمی توانید تغییر دهید، مانند،ژن ها، سن یا عادت های گذشته اما در کل، بسیاری از اقداماتی هستند که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به دیابت انجام دهید.

1.شکر و کربوهیدرات های تصفیه شده را از رژیم غذایی خود حذف کنید:

خوردن غذاهایی که شکر و کربوهیدرات های تصفیه شده دارند، می توانند ریسک و خطر ابتلا به دیابت را بیشتر کنند. بدن به سرعت این غذاها را به مولکول های کوچک شکر تبدیل می کند و به جریان خون شما جذب میشود.

افزایش قند خون، پانکراس را تحریک میکند تا انسولین تولید کند.در کل خوردن غذاهای پر شکر و کربوهیدرات های تصفیه شده و قند موجب افزایش قند خون و میزان انسولین می شود که در طول زمان ممکن است دیابت را ایجاد کند.اجتناب از این غذاها ممکن است به کاهش خطر ابتلا به دیابت کمک کند.

2. برای پیشگیری از دیابت به طور منظم کار و فعالیت کنید:

انجام فعالیت های بدنی منظم می تواند به جلوگیری از دیابت کمک کند.ورزش و فعالیت، حساسیت سلول های شما را نسبت به انسولین افزایش می دهد.بنابراین زمانی که ورزش می کنید، انسولین کمتری برای کنترل قند خونتان مصرف می شود.

3. برای پیشگیری از دیابت آب زیادی بنوشید:

آب ، طبیعی ترین و بهترین نوشیدنی است که شما می توانید مصرف کنید.نوشیدن زیاد آب باعث می شود که شما از نوشیدنی هایی که حاوی قند بالا، مواد نگهدارنده و سایر مواد مضر هستند، اجتناب کنید. آب آشامیدنی را جایگزین سایر نوشیدنی های دیگر کنید، چرا که به کنترل قند خون و انسولین کمک می کند.

4. اگر اضافه وزن دارید یا کمی چاق هستید،وزنتان را کم کنید:

اگر چه افرادی که مبتلا به دیابت نوع دو هستند، اضافه وزن یا چاقی ندارند، اما در کل افرادی که دارای دیابت هستند، بیشتر وزنشان در ناحیه کمر و شکم جمع می شوند و به عنوان چربی شناخته می شود. حمل چربی بیش از حد به ویژه در ناحیه شکم، احتمال ابتلا به دیابت را افزایش می دهد.کم کردن وزن ممکن است خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد.

5.میزان کشیدن سیگار را کم کنید و تا حد ممکن ترک کنید:

تحقیقات بسیار زیادی نشان داده اند که سیگار کشیدن باعث ایجاد بسیاری از بیماری های جدی از جمله بیماری های قلبی،آمفیز، سرطان ریه، پستان، پروستات و دستگاه گوارش می شود .همچنین نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض دود سیگار میزان ابتلا به دیابت را افزایش میدهد.ثابت شده است که ترک سیگار در طول زمان، باعث کاهش علائم دیابت می شود.

6.داشتن یک رژیم غذایی بسیار کم کربوهیدرات:

داشتن چنین رژیم غذایی می تواند به شما در جلوگیری از دیابت کمک کند.اگرچه بسیاری از روش هایی وجود دارد که موجب کاهش وزن می شود، اما رژیم های غذایی بسیار کم کربوهیدرات از همه موثر تر هستند، که می تواند قند خون و سطح انسولین را کنترل کند و خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد.همچنین تحقیقات نشان می دهند که خوردن بیش از حد غذا در یک زمان، موجب افزایش قند خون و انسولین می شود و خطر ابتلا به دیابت را کاهش می دهد.

7. اجتناب از رفتارهای بیهوده برای پیشگیری از دیابت:

اگر می خواهید به جلوگیری از دیابت کمک کنید، از تنبلی و یک جا نشستن پرهیز کنید.

8. رژیم غذایی با فیبر بالا را انتخاب کنید:

دریافت مقدار زیادی فیبر برای سلامتی روده و مدیریت وزنتان و مفید است .مصرف یک منبع عالی از فیبر، در هر وعده غذایی می تواند به جلوگیری از افزایش میزان قند خون و انسولین کمک کند و در نتیجه خطر ابتلا به دیابت را کاهش میدهد.

9. مقدار کافی ویتامین D مصرف کنید:

ویتامین D، برای کنترل قند خون بسیار مهم است.خوردن غذاهایی با ویتامین D بالا یا مصرف مکمل های ویتامین D می تواند خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد.

10. غذاهای فرآوری شده را از رژیم غذایی خود حذف کنید:

برای برداشتن یک گام به سمت سلامتی و جلوگیری از دیابت بهتر است که مصرف غذاهای فرآوری شده خود را به حداقل برسانید.آنها باعث بسیاری از مشکلات سلامتی مانند بیماری های قلبی، چاقی و دیابت می شوند.

11. برای پیشگیری از دیابت چای و قهوه بنوشید:

اگرچه آب باید جزو نوشیدنی اصلی شما باشد، اما تحقیقات نشان می دهد که خوردن قهوه و چای ممکن است به شما برای جلوگیری از دیابت کمک کند.نوشیدن قهوه یا چای ، میزان سطح قند خون را کاهش می دهد و حساسیت بدن نسبت به انسولین را بالا می برددر نتیجه خطر ابتلا به دیابت را کم میکند.

12.برخی گیاهان طبیعی را در برنامه روزانه تان بگنجانید:

چرا که میزان حساسیت بدن به انسولین را افزایش می دهند و احتمال ابتلا به دیابت را کم میکنند.

کورکومین:

این گیاه جز زردچوبه است و یکی از مواد اصلی موجود در کره می باشد.دارای خواص ضد التهابی قوی است و قرن ها است که برای جلوگیری از دیابت و یا درمان آن استفاده می شود.

بربرین:

بربرین، در بسیاری از گیاهان یافت شده است و در طب سنتی چینی هزاران سال است که مورد استفاده قرار میگیرد.برخی از مطالعات نشان داده است که به مبارزه با التهاب و کاهش کلسترول و سایر نشانه های بیماری قلبی نیز کمک می کند.

13. برای پیشگیری از دیابت به اندازه کافی و با کیفیت بخوابید:

میزان خواب بین 6 تا 8 ساعت کافی است. خواب طولانی بیش از 8 ساعت و خواب کوتاه کمتر از 5 ساعت خطر ابتلا به دیابت را زیاد می کند.

14. دور فست فودها و غذاهای اماده را خط بکشید:

از غذاهای آماده و فست فودها بپرهیزید چرا که این دسته از غذاها تاثیر بسزایی در ابتلا به دیابت دارند.

15. برای پیشگیری از دیابت گوشت قرمز کم مصرف کنید:

برخلاف گوشت سفید گوشت قرمز به بیماران دیابتی توصیه نمی شود ، همینطور افرادی که برنامه غذایی خود را روی محور پیشگیری از دیابت تنظیم کرده اند بایستی در مصرف گوشت قرمز زیاده روی نکنند.

16. برای پیشگیری از دیابت دارچین مصرف کنید و از استرس دوری کنید:

در غذاهای خود از ادویه جات به ویژه دارچین استفاده کنید و سعی کنید از اضطراب و فشارهای روحی و عصبی بپرهیزید. آرامش روح و روان پیام آور سلامتی است.

رژیم غذایی برای افراد دیابتی:

نقش رژیم غذایی برای کاهش قند خون و کنترل دیابت غیر قابل چشم پوشی است، پیروی از یک برنامه غذایی مناسب و استفاده از گروه های غذایی مختلف در رژیم غذایی شامل مصرف سبزی ها و میوه ها، حبوبات، نان و غلات سبوس دار و لبنیات کم چرب به اندازه و میزان مناسب باعث کنترل بیماری دیابت میشود.

رعایت تغذیه مناسب و رژیم غذایی صحیح در کنترل دیابت نیز نقش بسیار مهم و اساسی و غیرقابل انکار دارد. بی توجهی به نحوه تغذیه و رژیم غذایی بیمار دیابتی می تواند تمامی تلاش پزشک و کادر درمانی را نقش بر آب و فرد را با عوارض جدی دیابت روبه رو کند.

بنابراین اولین قدم درکنترل دیابت، تغذیه صحیح و برنامه غذایی مناسب برای کاهش قند خون است اگر بیماری دیابتی با پیروی از یک رژیم غذایی متعادل به وزن مناسب برسد از افزایش قند خون جلوگیری می شود.

رژیم غذایی، ورزش،کنترل وزن و درصورت نیاز داروها از راه های اصلی کنترل دیابت هستند. افراد مبتلا به دیابت بایستی روزانه به شکل متنوع ازگروه های مختلف مواد غذایی در رژیم غذایی خود استفاده کنند تا مواد معدنی و ویتامین ها و فیبر غذایی که نقش مهمی در کاهش جذب قند در روده دارد، به مقدارکافی به بدن آنها برسد.

بر خلاف آن چه که بیشتر مردم تصور می کنند، تنها نخوردن قند و کم کردن حجم غذا، راه حال درمان و کنترل این بیماری نیست. افرادی که به هر یک از دو نوع بیماری دیابت مبتلا هستند، باید روزانه ۶ وعده غذایی بر اساس میزانی که متخصص تغذیه برای آنها تنظیم کرده است را در ساعت های مشخص مصرف کنند.

سه وعده اصلی یعنی صبحانه، نهار و شام به همراه سه میان وعده سبک که باید در ساعت و شرایط منظم مصرف شود. از سوی دیگر این وعده های غذایی باید از گروه های غذایی متنوعی تهیه شده و حجم آن ها مشخص باشد.

کربوهیدرات:

کربوهیدرات ها شامل قند های ساده، نشاسته و فیبر است که در گروه های مختلف مواد غذایی به غیر از گوشت ها و چربی ها کربوهیدرات وجود دارد، کربوهیدرات ها باید حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد انرژی دریافتی روزانه در رژیم غذایی بیمار دیابتی را تشکیل دهد.

در رژیم غذایی افراد مبتلا به دیابت تاکید بر روی مصرف انوع کربوهیدرات های پیچیده و غلات کامل است، میزان کربوهیدرات در رژیم غذایی بیمار دیابتی باید کاملا مشخص و تنظیم شده باشد و همچنین مقدار کربوهیدرات در هر وعده و میان وعده به میزان مشخصی مصرف شود.

در واقع میزان کربوهیدرات مصرفی در رژیم غذایی دیابت بسیار مهم تر از منبع استفاده از آن است. البته باید به این نکته توجه داشت که در رژیم غذایی بیمار دیابتی باید مصرف انواع قندهای ساده مثل قند و شکر، نوشیدنی های صنعتی، نوشابه ها، شیرینی و ... محدود شود. به طور کلی استفاده از غذا هایی با نمایه گلایسمی(GI) پایین در رژیم غذایی برای کنترل قند خون توصیه میشود.

فیبر:

مصرف فیبر و مواد غذایی حاوی فیبر در رژیم غذایی برای افراد مبتلا به دیابت توصیه می شود. مقدار توصیه شده برای مصرف فیبر در رژیم غذایی بیمار دیابتی مشابه افراد سالم و ۲۰ الی ۳۵ گرم در روز است. اثرات مفید فیبر بر کاهش لیپیدهای سرم (چربی خون)، پیشگیری از یبوست و برخی اختلا ل های گوارشی و پیشگیری از سرطان های دستگاه گوارش ثابت شده است.

اما اثر افزایش مصرف فیبرهای معمولی غذا در رژیم غذایی بر کاهش قند خون قابل ملاحظه نیست، البته باید به این نکته توجه داشته باشید که مصرف کمتر از میزان توصیه شده فیبر در رژیم غذایی افراد مبتلا به دیابت میتواند منجر به بروز مشکلات ثانویه در این افراد شود.

پروتئین:

با توجه به اینکه اختلال انسولین در افراد دیابتی بر روی متابولیسم گلوکز تاثیر میگذارد و تاثیر مستقیمی بر روی پروتئین ندارد، میزان نیاز بیماران دیابتی به پروتئین همانند افراد معمولی است و رژیم غذایی بیمار دیابتی همانند رژیم غذایی افراد عادی تنظیم میشود و این میزان در حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از انرژی مورد نیاز روزانه فرد را تشکیل میدهد.

نکته ای که در میزان پروتئین رژیم غذایی افراد دیابتی باید در نظر بگیرید این است که در صورتی که دیابت منجر به مشکل کلیوی در بیمار شده باشد باید محدودیت پروتئین را در رژیم غذایی بیمار دیابتی اعمال کنیم.

چربی:

در حدود ۳۰ درصد از انرژی رژیم غذایی دیابت را باید از چربی ها تامین کنیم، در بیمارانی که مشکل لیپیدی ندارند میتوان ۱۰ درصد از چربی های رژیم غذایی را از چربی های اشباع و باقی مانده چربی ها را از چربی های غیر اشباع تامین کرد. اما در بیمارانی که فاکتورهای لیپیدی خون آنها مشکل دارد باید میزان چربی های اشباع در رژیم غذایی آنان به کمتر از ۷ درصد کاهش یابد. نکته دیگر که در مورد چربی های رژیم غذایی دیابت باید رعایت کنیم موضوع کلسترول مواد غذایی است که باید کمتر از ۳۰۰ میلی گرم در روز باشد.

اسیدهای چرب ترانس در رژیم غذایی دیابت میتواند همانند سایر افراد موجب بروز بیماری های قلبی عروقی و جهش های ژنی در بیمار شود، به همین دلیل باید مصرف غذاهای سرخ شده، غذاهای گوشتی فراوری شده، چیپس ها، روغن های گیاهی هیدروژنه و ... در رژیم غذایی بیماران دیابتی محدود شود. کاهش مصرف چربی در رژیم غذایی بیمار دیابتی به مرور زمان باعث کاهش وزن و بهبود وضعیت فاکتور های لیپیدی خون میشود.

ویتامین ها و مواد معدنی:

به طور کلی دریافت مکمل های مواد معدنی و ویتامین ها به همراه رژیم غذایی دیابت نیازی نیست. در افرادی که از رژیم های شدیداً کم کالری استفاده میکنند می کنند، گیاه خواران، افراد مسن، خانم های باردار یا شیرده، افرادی که از داروهایی که با جذب مواد مغذی تداخل دارد استفاده میکنند، کنترل متابولیک ضعیف و در موقعیت های بحرانی استفاده از مکمل های غذایی به همراه رژیم غذایی آنها توصیه می شود.

در افرادی که کنترل قند خون در آنها ضعیف است و یا از داروهای دیورتیک (ادرار آور) استفاده می کنند، دریافت مکمل منیزیم توصیه می شود که البته باید با تجویز متخصص تغذیه و یا پزشک مورد استفاده قرار گیرد.در صورتی که بیمار مبتلا به دیابت دچار کمبود کروم باشد تجویز مکمل کروم توسط متخصص تغذیه و یا پزشک در بهبود وضعیت کنترل قند خون مؤثر است.

میزان سطح روی در بیماران مبتلا به دیابت کاهش و دفع ادراری آن افزایش میابد، میزان سطح روی در سطح سرم افراد مبتلا به دیابت باید در سطح نرمال باشد تا ترشح انسولین به میزان مناسب ادامه پیدا کند، سطوح بالا یا پایین روی در بدن میتواند ترشح انسولین را در بیمار دیابتی تحت تاثیر قرار دهد.

بعلاوه سطح نرمال روی در بیمارانی که به زخم پای دیابتی مبتلا شده اند به بهبود سریع تر زخم ایشان کمک میکند، البته مصرف خودسرانه روی میتواند سطح آن را در خون بالاتر از حد طبیعی برده و اثر معکوس بر روی بیماری داشته باشد و از همین رو نیاز است تا بیماران حتما مکمل های غذایی خود را با تجویز متخصص تغذیه و یا پزشک مصرف نمایند.

توصیه غذایی مهم برای افراد مبتلا به دیابت:

1.     غذاهای موجود در رژیم غذایی دیابت را در فواصل منظم و در ساعت های مشخص میل نمایید.

2.     از حذف وعده‌های غذایی نوشته‌شده در رژیم دیابت توسط کارشناس تغذیه و جابجایی آنها جداً خودداری کنید.

3.     روزانه نیم ساعت ورزش سبک و پیاده‌روی در هوای سالم داشته‌باشید.

4.     از عصبانیت، نگرانی و قرار گرفتن در موقعیت‌های پرتنش خودداری کنید.

5.     در زمان کاهش قند خون که با علائم تشنج، عرق سرد، لرزش، تاری دید، ضعف و بی حالی و تپش قلب همراه است، از شربت قند یا نصف لیوان آب میوه استفاده نمایید.

6.     از مصرف قندهای ساده مثل قند، شکر، شکلات، نوشابه‌های صنعتی، بستنی، دسر های شیرین، ژله، کمپوت، عسل، مربا، شیرینی ها، کیک ها و آبنبات خودداری کنید.

7.     خرما، توت، کشمش و میوه های خشک نیز باید مطابق با مقدار تجویز شده از سوی متخصص تغذیه مصرف شود.

8.     در رژیم غذایی دیابتی از نان های سنتی و سبوس دار مانند سنگک، بربری و تافتون به جای نان های سفید استفاده نمایید.

9.     از سبزی های تازه به‌صورت روزانه و به مقدار کافی استفاده شود. بهتر است سبزی ها به صورت تازه در برنامه غذایی رژیم دیابت میل شوند.

10.     بهتراست غذاها به‌صورت آب پز و بخار پز مصرف شوند و در صورت نیاز به روغن در رژیم غذایی بیمار دیابتی استفاده از روغن های زیتون و کانولا توصیه میشود.

11.     از مصرف نمک اضافی در برنامه غذایی و استفاده از نمکدان بر سر سفره پرهیز کنید.

12.     حداقل ۲ بار در طول هفته از حبوبات در رژیم غذایی برای کاهش قند خون استفاده کنید.

13.     از صرف غذا در شرایط استرس (فشار روحی) و هیجان پرهیز کنید. غذا را با عجله و همراه با افکار پریشان میل نکنید.

14.     از مصرف تنقلات و هرگونه ماده‌ی غذایی به هنگام تماشای تلویزیون پرهیزکنید.

15.     از رژیم غذایی برای دیابت که توسط متخصص تغذیه تنظیم شده‌است استفاده کنید.

16.      از مواد غذایی با سدیم بالاکالباس، سوسیس یا هر نوع ماده ی غذایی کنسرو شده، چیپس و پفک، مواد غذایی فراوری شده بپرهیزید.

17.      از مواد غذایی چرب با کلسترول بالاهر نوع غذای سرخ کرده، انواع گوشت قرمز پر چرب، کله پاچه، پوست مرغ، بال مرغ، مایونز، لبنیات پرچرب بپرهیزید.

18.      از قندهای ساده در مقادیر بالا انواع شیرینی، شکلات ها، بیسکویت، نوشابه های گازدار، آبمیوه های صنعتی، قند، شکر، عسل، مربا و انواع بستنی اجتناب کنید.

بهترین مکمل درمان دیابت چیست؟

یکی از بهترین مکمل های درمان دیابت قرص دیالول والمارک است. دیالول محصول جمهوری چک بوده و در تنظیم سطح قند خون و درمان دیابت کمک قابل ملاحظه ای به بدن می نماید. جهت آشنایی بیشتر با این مکمل می توانید بر روی آن کلیک نمایید.

با توجه به افزایش روز افزون بیماری دیابت پیشگیری از ابتلا به این بیماری اهمیت فراوانی دارد در ادامه ابتدا به انواع دیابت و عوارض آن و سپس چگونگی داشتن رژیم غذایی مناسب برای دیابت با استفاده از هرم راهنمای غذایی و با تأکید بر تغییر شیوه ی زندگی افراد سالم و مبتلا به دیابت به منظور پیشگیری و کنترل دیابت شرح داده میشود.

مسلم است شناخت گروه های هرم راهنمای غذایی و واحدهای فهرست جانشینی طی آموزش های متوالی، برای افراد سالم و مبتلا به دیابت ضروری است. یک رژیم غذایی دیابت باید متنوع و متعادل باشد که در این زمینه در کتب دینی ما نیز توصیه های زیادی در این مورد صورت گرفته است.

با داشتن رژیم غذایی سالم و مناسب میتوان از بروز بسیاری از بیماری های غیر واگیر از جمله دیابت جلوگیری کرد و در صورت ابتلا به قند خون بالا میتوان با رژیم غذایی برای کاهش قند خون میزان قند خون را کاهش داد و بیماری را کنترل کرد.

تغذیه و رژیم درمانی در بیمار دیابتی از طریق ارزیابی وضع تغذیه، خصوصیات آنتروپومتریک و آزمایشگاهی، مطالعه و اطلاع از سوابق بیماری، به صورت تنظیم برنامه غذایی مناسب برای بیمار دیابتی برحسب شرایط سنی، جنسی و وضعیت سلامت بیمار با هدف تأمین نیازهای تغذیه ای، کنترل قند خون و فاکتور های متابولیکی در محدوده ی طبیعی، دستیابی به وزن ایده آل و رسیدن به شرایط معمولی زندگی و حفظ آن انجام می گیرد.

 دیابت و انواع آن:

دیابت یکی از انواع بیماری های مزمن و مهم غیرواگیر است که کنترل آن به تغییراتی در شیوه ی زندگی فرد بیمار نیاز دارد . درمان بیماری شامل مراقبت های تغذیه ای و رژیم غذایی مناسب برای کنترل قند خون، دارودرمانی، فعالیت بدنی یا ورزش، پایش گلوکز خون و آموزش خوددرمانی به بیمار است.

براساس ویژگی های مختلف، علل زمینه ساز و نحوه ی درمان، دیابت بر انواع مختلفی دسته بندی می شود. مهم ترین و شایع ترین انواع دیابت شامل دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲ و دیابت بارداری است.

در موارد نادری هم عوامل دیگری نظیر داروها، جراحی، عفونت ها و سایر بیماری های لوزالمعده میتواند سبب بروز بیماری دیابت گردد.

دیابت نوع ۱

این نوع از دیابت به دلیل تخریب نوع خاصی از سلول های پانکراس که مسئول ترشح انسولین هستند به وجود می آید و در حدود ۱۰ درصد از بیماران دیابتی را شامل میشود، معمولا در سنین پایین بروز میکند و برای جلوگیری از عوارض ثانویه آن بیمار باید انسولین را بر اساس تجویز پزشک و به میزان مشخص تزریق نماید.

دیابت نوع ۲

در حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت، مبتلا به نوع ۲ آن میباشند، از جمله عوامل خطر این بیماری میتوان به سن بالا (معمولا بالای ۳۰ سال) ، چاقی (به ویژه چاقی شکمی ) ، سابقه ی خانوادگی،سابقه ابتلا به دیابت حاملگی، فعالیت بدنی کم و وزن بالای ۴ کیلوگرم در هنگام تولد اشاره کرد. دیابت نوع ۲ با مقاومت نسبت به انسولین همراه است و کاهش وزن و رژیم غذایی کاهش قند خون میتواند به بهبود وضعیت این بیماران کمک کند.

دیابت بارداری:

عدم تحمل گلوکز که برای اولین بار در حاملگی تشخیص داده شود، دیابت حاملگی نام دارد. معمولا این بیماری در صورت کنترل قند خون با رژیم غذایی بعد از پایان دوران حاملگی بهبود میابد. این بیماری معمولا در سه ماهه دوم و یا سوم تشخیص داده میشود و در صورت کنترل نکردن قند خون امکان ادامه دیابت پس از دوران بارداری نیز وجود دارد. همچنین در این افراد امکان ابتلا به دیابت نوع ۲ در سنین بالاتر بیشتر از سایر افراد است.

 عوارض دیابت کنترل نشده و تاثیر رژیم غذایی در کاهش این عوارض:

مهم‌ترین مساله برای کسانی که مبتلا به دیابت هستند، تحت کنترل نگه داشتن بیماری و جدی گرفتن آن است. هر گونه سرسری گرفتن این موضوع می‌تواند باعث تخریب سلول‌های بدن و در نهایت مرگ شود.

در صورتی که بیماری با رژیم غذایی مخصوص افراد دیابتی، فعالیت بدنی مناسب و دارو درمانی کنترل نشود عوارضی برای فرد به وجود می آورد که گاها جبران ناپذیر و غیر قابل برگشت هستند، از جمله این عوارض میتوان به زخم پای دیابتی، رتینو پاتی (از بین رفتن شبکیه چشم و کور شدن)، نفرو پاتی (از بین رفتن سلول های کلیه)، نوروپاتی (از بین رفتن سلول های عصبی)، بیماری های قلبی عروقی، فشار خون و ... اشاره کرد. با کنترل میزان دریافت کربوهیدرات در رژیم غذایی بیمار دیابتی میتوان از ابتلا به این عوارض جلوگیری کرد و مانع پیشرفت بیماری در بدن شد.

فشار خون و کاهش فشار خون با تغذیه

یکی از عوارضی که دیابت میتواند ایجاد کند افزایش فشار خون در فرد بیمار است،برای کاهش فشار خون نیاز است تا علاوه بر کنترل کربوهیدرات رژیم غذایی توصیه های مربوط به کاهش فشار خون را نیز در برنامه غذایی و سبک زندگی خود رعایت کنید تا از بروز مشکلات ثانویه پیشگیری کنید.

از جمله توصیه های تغذیه ای که باید در رژیم غذایی بیمار دیابتی اعمال شود کاهش دریافت سدیم غذایی است، در بیمارانی که علاوه بر فشار خون دچار ادم نیز هستند باید این محدودیت سدیم تا حدود ۲۰۰۰ میلی گرم در روز محدود شود.

کاهش وزن تاثیر بسیار زیادی بر روی کاهش فشار خون دارد، تحقیقات نشان دهنده این موضوع است که هر ۵ درصد کاهش وزن میتواند ۱۰ واحد فشار خون را کاهش دهد. در صورتی که بیمار دیابتی به چاقی مبتلا باشد رژیم غذایی کاهش وزن میتواند کمک شایانی به بهبود وضعیت ایشان بنماید فیبر هستند عموما دارای محتوای پتاسیم بالایی نیز هستند که میتواند موجب کاهش فشار خون در فرد بیمار شود.

استفاده از فیبر غذایی در رژیم غذایی بیمار دیابت میتواند به کاهش فشار خون بیمار کمک کند. توصیه به افزایش فعالیت بدنی و ترک کردن سیگار در صورت استعمال دخانیات در کنار رژیم غذایی مناسب میتواند در کاهش فشار خون نقش موثری داشته باشد.

اختلالات چربی خون و توصیه غذایی برای کنترل چربی خون:

رژیم غذایی در بیماران دیابتی که مبتلا به چربی خون بالا و یا نامناسب بودن فاکتورهای چربی خونی هستند میتواند کمک زیادی به درمان وضعیت این بیماران کند.  در افرادی که سطح LDL بالایی دارند باید چربی های اشباع در رژیم غذایی آنها کمتر از ۷ درصد باشد، به علاوه کنترل میزان کلسترول در برنامه غذایی روزانه این افراد به کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در روز کاهش یابد.

در بیمارانی که سطح تری گلیسرید بالا و HDL پایین دارند کاهش مصرف اسید های چرب اشباع به زیر ۱۰ درصد از کل کالری دریافتی و جایگزینی اسید های چرب اشباع با اسید های چرب غیر اشباع و همچنین افزایش فعالیت بدنی و کاهش وزن میتواند به این بیماران کمک زیاد کند.

افزایش مصرف فیبر غذایی میتواند با اتصال به اسید های چرب در روده موجب دفع آنها شود، منابعی که حاوی فیبر فراوان هستند و میتوان از آنها در برنامه غذایی روزانه بیمار دیابتی استفاده کرد شامل سبزیجات، جو، حبوبات، غلات کامل، لوبیای سویا و ... هستند.

اختلال در دفع پروتئین و مشکلات کلیوی(نفروپاتی) و رژیم غذایی مناسب برای آن

درصورتی که بیماری دیابت کنترل نگردد به مرور زمان موجب از بین رفتن واحد های تشکیل دهنده کلیه (نفرون ها) میشود، از بین رفتن نفرون ها با افزایش دفع پروتئین و کاهش قدرت تصفیه کنندگی کلیه همراه است، در این بیماران نیاز است تا به همراه رژیم غذایی با کربوهیدرات محدود شده از محدودیت پروتئین در رژیم کلیوی هم استفاده کنیم که این محدودیت پروتئین با توجه به شدت آسیب دیدگی کلیه شدت میباید.

البته باید توجه داشته باشید که این محدودیت پروتئین اعمال شده در رژیم غذایی باید به میزانی باشد که حداقل نیاز های فرد به پروتئین را تامین کند و موجب کاتابولیزه شدن و از بین رفتن بافت های پروتئینی بدن نگردد.

با این حال با توجه به شرایط بیمار این محدودیت میتواند از ۱ گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن آغاز و تا ۰.۶ گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن ادامه پیدا کند، این موضوع با توجه به اینکه بیماری هرچه سریعتر تشخیص داده شود کنترل بیماری راحت تر است.

نوروپاتی (اختلالات عصبی ناشی از دیابت) و تغذیه مناسب

یکی دیگر از عوارض دیابت اختلال در عملکرد اعصاب میباشد، این اختلال میتواند در قسمت های مختلف بدن بروز کند، یکی از قسمت هایی که اختلال عصبی میتواند روی آن تاثیر بگذارد دستگاه گوارش فرد دیابتی است، در افرادی که اختلال در حرکات معده دارند، به منظور جلوگیری از احساس پری، نفخ، تهوع ، استفراغ، اسهال یا یبوست و اثرات مخرب روی قند خون، بهتر است وعده های غذایی را افزایش داده و حجم غذا در هر وعده کمتر شود. غذاها با فیبر و چربی کم تری باشند.

اگر غذاهای جامد به راحتی تحمل نمی شوند، بیشتر از غذاهای مایع در رژیم غذایی دیابت استفاده شود.

بهبود وضعیت سلامتی با اصلاح رژیم غذایی

در افراد با شرایط خاص و گروه های ویژه مثل کودکان، سالمندان، مادران باردار و ... نیاز به تمهیدات ویژه ای برای کنترل وضعیت تغذیه ای است تا سلامتی جسمی و روانی آنها به خطر نیفتد، به همین منظور در کودکان باید از رسیدن انرژی کافی از طریق رژیم غذایی برای دیابت اطمینان حاصل کنیم تا رشد آنها دچار تاخیر نشود، و یا رساندن مواد مغذی و انرژی لازم از طریق رژیم غذایی برای دیات برای جلوگیری از سوءتغذیه در مادران در زمان حاملگی و شیردهی.

مسئله دیگری که در مورد افراد دیابتی باید مدنظر قرار گیرد موضوع هیپوگلیسمی (افت قند خون) است که به میزان افزایش قند خون میتواند خطرناک باشد و باید رژیم غذایی برای کاهش قند خون به گونه ای باشد که از افت قند خون بیمار جلوگیری نماید و یا در افراد ورزشکار رژیم غذایی بیمار دیابتی طوری تنظیم شود تا در طول ورزش قند لازم برای تامین انرژی بیمار را تامین کند.