طب سنتی و تاثیر آن در زندگی روزمره

طب سنتی چیست، بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت (WHO)، طب سنتی به دانش، مهارت و عملکردهایی بر اساس تئوری، عقاید و تجربیات بومی فرهنگهای مختلف اطلاق میشود که با هدف حفظ سلامتی، پیشگیری، تشخیص، بهبود و درمان بیماریهای جسمی و روحی بکار گرفته میشوند.

• دسته بندی: طب سنتی و اسلامی
• تاریخ انتشار: 1403/06/28
• زمان مطالعه: 8 دقیقه

طب سنتی چیست، بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت (WHO)، طب سنتی به دانش، مهارت و عملکردهایی بر اساس تئوری، عقاید و تجربیات بومی فرهنگهای مختلف اطلاق میشود که با هدف حفظ سلامتی، پیشگیری، تشخیص، بهبود و درمان بیماریهای جسمی و روحی بکار گرفته میشوند.

برای هزاران سال انسان‌ها از نواحی مختلف گیاهان یا مشتقات بدن حیوانات برای درمان مشکلات سلامتی خود استفاده کرده‌اند. در آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین و خاورمیانه، حدود ۷۰-۹۰ درصد مردم همچنان از انواع مختلف توصیه‌های سنتی به عنوان درمان اولیه استفاده می‌کنند.

طب سنتی در بعضی مناطق از پشتوانه جامع حاوی مطالعات پژوهشی و اسناد علمی تئوری و عملی برخوردار است. در حالی که در نواحی دیگر این دانش به تدریج از نسل به نسل دیگر کمرنگ شده و تا حد نقل و قول‌های شفاهی تنزل یافته است.

از آنجایی که یک سوم افراد در جوامع مختلف امکان دسترسی به داروهای مدرن را ندارند، ارائه شیوه‌های درمانی سنتی و جایگزین ایمن و مطمئن می‌تواند راهی برای افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی و سلامتی فراهم کند. از اینرو در بعضی مناطق از دنیا، اقوام مختلف در حال بازگشت به اصول و آموزه‌های سنتی و بومی خود هستند.

در حال حاضر، بیش از ۱۰۰ کشور سازوکارهایی برای داروهای گیاهی دارند. اما شیوه‌های طب سنتی در کشورها و نواحی مختلف دنیا با توجه به تفاوت‌های فرهنگی، تاریخی، منش و فلسفه فردی جوامع با یکدیگر متفاوت است. از جمله انواع رایج طب سنتی در دنیا می‌توان به طب سنتی چینی، هندی، آفریقایی و طب سنتی ایرانی اشاره کرد.

طب سنتی در بسیاری از کشورها با اصطلاح طب جایگزین یا مکمل شناخته می‌شود. این در حالی است که در بعضی کشورها طب مکمل یا جایگزین تا حدودی تعریف متفاوتی داشته و به مجموعه گسترده از اقدامات مراقبتی و بهداشتی اطلاق می‌شود که لزوما ممکن است جزوی از سنت خود آن جامعه نبوده و هنوز با سیستم مراقبت سلامت آن ادغام نشده است.

طب سنتی ایرانی

طب سنتی ایرانی شامل مجموعه‌ای از تمام دانش و دستورالعمل‌هایی است که از زمان باستان (از حدود ۸۰۰۰ سال پیش از میلاد) تا کنون در ایران برای تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری بکار برده می‌شده است.

طب سنتی ایران از دو شاخه اصلی تئوری (که در مورد وضعیت و تغییرات بدن انسان و علل و نشانه‌های سلامتی و بیماری بحث می‌کند) و عملی (دانش چگونگی حفظ سلامتی و چگونگی بازگرداندن آن پس از بروز بیماری‌ها) تشکیل می‌شود.

در طب سنتی ایرانی، عملکردهای فیزیولوژیک بدن بر مبنای هفت فاکتور سنجیده می‌شوند که عبارتند از: عناصر (ارکان)، مزاج، اخلاط، ارگان (اعضا)، ارواح، قوا و عملکرد (افعال).

در طب سنتی ایرانی توجه اصلی بر پیشگیری از بیماری است تا درمان آن. بر این اساس شش فاکتور مهم و ضروری برای حفظ سلامتی در طب سنتی ایرانی عبارتند از: هوا، نوشیدنی و غذا، خواب و بیداری، تخلیه و نگهداری، تحرک فیزیک و آرامش، فعالیت ذهنی و آرامش روحی.

در طب سنتی ایران علت اغلب بیماری‌ها ناشی از برهم خوردن تعادل اخلاط و مزاج است. لذا درمان یا تجویز دارو نیز عمدتا با هدف بازگرداندن این تعادل از طریق استفاده از مزاج‌های متضاد آن پایه‌ریزی می‌شود. مثلا اگر بیماری در اثر سردی طبع ایجاد شده باشد، درمان آن از طریق تجویز موادی با طبع گرم صورت می‌گیرد.

طب سنتی در زندگی روزمره

توسعه دارو‌های مدرن مستلزم سال‌ها کار تحقیقاتی و خطوط تولید پیشرفته است که عموما منجربه هزینه بالای تمام شده محصول دارویی می‌شوند. این درحالی است که استفاده نادرست از داروهای مدرن، مثلا آنتی‌بیوتیک‌ها ضمن ایجاد مقاومت دارویی و ضرورت توسعه داروهای جدیدتر، به علت فرایندهای ساخت شیمیایی (که همواره راندمان و خلوص ۱۰۰درصد ندارند) معمولا همراه با ترکیبات ناخواسته و در نتیجه عوارض جانبی هستند.

این در حالی است که در طب سنتی همواره از موادی طبیعی و نه سنتزی استفاده می‌شود، لذا از نظر هزینه و عوارض جانبی به صرفه‌تر و ایمن‌تر هستند.

یکی از جنبه‌های بسیار رایج در طب سنتی استفاده از گیاهانی با خواص دارویی است. استفاده از این گیاهان در زندگی روزمره تا حدی تاثیرگذار است که حتی برای درمان بیماری‌های صعب‌العلاج نیز می‌توان به آنها امید داشت.

تقریبا یک چهارم داروهای مدرن امروزه در اصل منشاء طبیعی دارند که پیش‌تر از آنها در طب سنتی نیز استفاده ‌شده است. همچنین از حدود ۱۲۱ داروی مختلف مورد استفاده در درمان سرطان، ۹۰ مورد آنها از گیاهان مشتق شده‌اند.

در این مورد می‌توان به عصاره آرتمیسینین (گندواش یا درمنه) اشاره کرده که برای درمان مالاریا و همچنین سرطان بکاربرده می‌شود. اهمیت درمانی این گیاه در حدی بوده که برای یابنده آن جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی را در سال ۲۰۱۵ به ارمغان آورد.

این جایزه با یابنده avermectin که اتفاقا آن نیز منشاء طبیعی دارد (اسخراج شده از نوعی میکروارگانیسم موجود در خاک) به اشتراک گذاشته شد.

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، استفاده از گیاهان دارویی در طی سال‌های گذشته نقش بسیار چشمگیری در درمان و کنترل بیماری سارس در چین داشته است. ارزش بازاری معادل ۶۰ میلیارد دلار برای گیاهان دارویی در سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ گزارش شده است و امیدهای زیادی برای استفاده از این گیاهان در ارتقاء سلامت جوامع وجود دارد.

فواید طب سنتی

قبل از اقدام به درمان، بهتر است در مورد فواید طب سنتی بیشتر بدانید. روش های طب سنتی کمک می کنند که درمان به روش طبیعی‌تر و دقیق‌تری انجام شود. در این روزگار ما هرروز بیشتر و بیشتر در مورد تاثیر مواد مصرفی روی بدن‌مان مطلع می‌شویم. توصیه‌های بسیاری در رابطه با استفاده بیشتر از طب سنتی نسبت به استفاده از نسخه‌های معمولی و داروها وجود دارد. پزشکان حوزه سلامت هم بیشتر از پیش نسبت به طب سنتی و فوایدی که برای بدن دارد، تمایل دارند. در این مقاله ابتدا علل این اقبال را با هم بررسی خواهیم کرد و سپس روش‌های درمانی طب سنتی را بررسی می‌کنیم.‌

1- درمان علت درد در روش های طب سنتی

فواید طب سنتی با هدف سلامت بدن به وجود آمده تا علت واقعی بیماری یا درد ایجاد شده را درمان کند. با شناخت و درمان بیماری، کایروپراکتیک‌ها و سایر پزشکان طب سنتی می توانند ریشه مشکل را برطرف کنند. از طرف دیگر طب مدرن، به درمان علائمی که علت بیماری یا درد هستند علاقه نشان می‌دهد و نه درمان علت بیماری. از فواید طب سنتی تمرکز روی ریشه درد و تلاش برای رفع کامل دلیل اصلی به حساب می‌آید.

2- بالا بردن کیفیت سبک زندگی

زمانی که ما از داروهای معمولی استفاده می‌کنیم، به طور معمول بهبود در نشانه‌های درد را متوجه می‌شویم، اما وقتی دارو از بدن خارج می‌شود، از فواید طب سنتی از بین بردن بازگشت نشانه‌های درد است که با از بین بردن ریشه اصلی، اجازه رشد دوباره بیماری را نمی دهد. زمانی که از طب سنتی استفاده می‌کنیم، کیفیت زندگی‌مان بهبود پیدا می‌کند.

3- طب سنتی درمانی مطمئن است

طب سنتی شامل طیف وسیعی از درمان‌هاست، که بسیار بیشتر از درمان‌های طب مدرن، امن هستند. طب سنتی برای درمان بیماری به کار گرفته می‌شود و در این شیوه درمان از هیچ ماده غیر طبیعی و مضر استفاده نمی‌شود. اطمینان به طب سنتی باعث می‌شود که بیماران ساده‌تر به درمان اعتماد کنند.

4- طب سنتی بدون عوارض جانبی

زمانی که از درمان‌های رایج طب مدرن استفاده می‌کنید، ممکن است به طور مثال از شر سردرد خلاص شوید اما عوارض جانبی دارو ممکن است شامل حالت تهوع، توهم و سکته باشد. به طور کلی همه‌ی داروهای طب مدرن بعضی از عوارض جانبی را که در اثر مصرف دارو به وجود می‌آید دارا هستند، در حالی که داروهای طبیعی این عوارض را ندارند.

5. انعطاف پذیری روش ها و فواید طب سنتی

طب سنتی انعطاف بیشتری برای اهداف درمانی از خود نشان می‌دهد. بسیاری از کایروپراکتیک‌ها و پزشکان طب سنتی با توجه به تغییرات سبک زندگی بیمار، راهکار‌های درمانی خود را تغییر می‌دهند، کاری که متخصصان طب مدرن آن را انجام نمی‌دهند.

6- تمرکز روی سلامت بدن

.طب سنتی بر روی شفای درد و بیماری با متعادل کردن سایر جنبه‌های زندگی شما تمرکز می‌کند. خواب، تغذیه و استرس می‌تواند بر روی بدن شما تاثیر بگذارد بنابراین تطبیق برنامه‌های سلامتی در ذهن برای طب سنتی از اهمیت برخوردار است. طب مدرن به خوبی این مسئله رو پوشش نمی‌دهد.

7- عدم وابستگی به دارو

نسخه‌های دارویی و قرص‌ها می‌توانند عوارضی مانند وابستگی مغز و بدن به دارو را ایجاد کند. در صورتی که طب سنتی این معایب را ندارد.

طب سنتی نقش بزرگی در درمان بیماری‌ها در قرن حاضر داشته و به نظر نمی‌رسد که این شهرت رو به افول برود. این مزایای بی‌شمار طب سنتی، محبوبیت بسیاری برای این طب به ویژه در جهان غرب ایجاد کرده که به نظر می‌رسد با همین سرعت به رشد خود ادامه دهد.

طب سنتی شامل طیف وسیعی از درمان‌هاست و مزایای بسیاری دارد که طب مدرن نتوانسته به آنها دست پیدا کند.

طب سنتی همچنین به درمان سر درد، درد مفاصل و فشار خون بالا کمک می‌کند و صدها سال است طب سنتی در راه درمان به مردم کمک کرده است.