اعتیاد به چای

چای یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها در ایران است که بسیاری از ما صبح خود را با آن آغاز کرده و در طول روز بارها چای می‌نوشیم. اما آیا ایرادی ندارد که در طول روز چندین لیوان چای بنوشیم؟ آیا اعتیاد به چای بی ضرر است؟ بیایید باهم بررسی کنیم.

اختصاصی

• دسته بندی: پیشگیری و درمان
• تاریخ انتشار: 1403/07/16
• زمان مطالعه: 8 دقیقه

اعتیاد به چای مضرات

چای یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها در ایران است که بسیاری از ما صبح خود را با آن آغاز کرده و در طول روز بارها چای می‌نوشیم. اما آیا ایرادی ندارد که در طول روز چندین لیوان چای بنوشیم؟ آیا اعتیاد به چای بی ضرر است؟ بیایید باهم بررسی کنیم.

چای و اجزای آن

چای نوشیدنی است که از دم کرده برگ گیاه کاملیا سیننسیس، گیاه بومی آسیا به دست می‌آید. حاوی انواع ترکیبات مفید از جمله کاتچین‌ها، آنتی اکسیدان‌ها و اسید‌های آمینه مانند تیانین است. این اجزا ممکن است چندین مزیت برای سلامتی انسان داشته باشند، مانند بهبود عملکرد شناختی، ترویج کاهش وزن و کاهش خطر بیماری قلبی عروقی. اما نباید در مصرف چای مانند هر ماده خوراکی و نوشیدنی دیگری زیاده روی کرد چرا که امکان ایجاد عوارض وجود دارد.

چه زمانی نوشیدن چای بد است؟

اولین نکته‌ای که باید روشن شود این است که چای به طور کلی چای حاوی تئین است و بنابراین نه تنها می‌تواند اعتیاد ایجاد کند، بلکه مصرف بیش از حد چای در طول روز می‌تواند باعث چیزی شود که به آن «مستی چای» می‌گویند. محتوای کافئین موجود در چای این نوشیدنی را به یک محرک قوی تبدیل می‌کند و به ویژه چای‌هایی با سطوح بسیار بالای تئین وجود دارد که مصرف آن مانند قهوه (برخی معتقدند کافئین موجود در چای حتی اثرات بدتری نسبت به قهوه دارد) می‌تواند شروع میگرن را تسهیل کند، باعث بی‌خوابی و بدتر شدن اختلالات خواب و همچنین افزایش عصبی بودن، احساس اضطراب، تپش قلب و حتی ایجاد حالت تهوع، درد معده و استفراغ شود.

برخی از چای‌ها به‌خصوص غنی از تئین هستند، مانند چای سبز، چای سفید و برخی سیاه. همچنین چای ماچا که اغلب به دلیل خواص مفیدش به مقدار زیاد مصرف می‌شود. اغلب ما تمایل داریم فکر کنیم که چای سیاه دقیقاً به دلیل محتوای تئین آن مضر است و از مصرف چای سبز زیاد اجتناب می‌کنیم: در واقع، بسیاری از چای‌های سیاه محتوای تئین کمتری نسبت به چای سبز دارند! 

اعتیاد به چای

کارشناسان توصیه می‌کنند که اگر بیش از بیش از ۱۰ فنجان چای در روز می‌نوشید، باید آن را کاهش دهید چرا که در این صورت دچار اعتیاد به چای خواهید شد. کاهش کافئین ممکن است‌ایده خوبی باشد، به خصوص اگر شرایطی مانند میگرن، بی‌خوابی، اضطراب، ناراحتی معده، ادرار مداوم، ضربان قلب سریع، اسپاسم عضلانی را تجربه کنید. به خصوص اگر خواب شما همیشه زیر ۶ ساعت باشد، این امر به طور جدی بر سلامت قلب و توانایی ذهنی شما تأثیر می‌گذارد.

۱ فنجان چای سیاه حاوی ۳۵-۴۴ میلی گرم کافئین است. در حالی که این مقدار در چای مات به ۷۰ میلی گرم افزایش می‌یابد، در بسیاری از چای‌های گیاهی دیگر از ۱ تا ۲ میلی گرم تجاوز نمی‌کند. کافئین از نظر شیمیایی شبیه آدنوزین است، ماده‌ای که سیستم عصبی مرکزی را آرام می‌کند. کافئین می‌تواند به گیرنده‌های آدنوزین در مغز متصل شود و از اتصال آدنوزین به آنجا جلوگیری کند. کمبود آدنوزین ناشی از آن مانع از این می‌شود که سلول‌های مغز خسته شده باشند.

چای سیاه چه فوایدی دارد؟

چای به دلیل خواص آنتی اکسیدانی خود اثرات مثبت زیادی برای فرد ایجاد می‌کند. می‌توانیم این اثرات را به صورت زیر فهرست کنیم.

 برای قلب مفید است:

چای سیاه حاوی گروهی از آنتی اکسیدان‌ها به نام فلاونوئید‌ها است که از سلامت قلب محافظت می‌کند. با این حال، فلاونوئید‌ها را می‌توان در سبزیجات، میوه‌ها و شکلات تلخ یافت. مصرف مناسب فلاونوئید‌ها به کاهش عوامل فشار خون، کلسترول و بیماری‌های قلبی کمک می‌کند. چای در کاهش فشار خون نیز مؤثر است.

برای روده مفید است:

چای سیاه حاوی پلی فنول است و به رشد باکتری‌های خوب کمک می‌کند و از رشد باکتری‌های بد جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، دارای خواص ضد میکروبی است که باعث تقویت سیستم ایمنی و باکتری‌های مضر روده می‌شود.

 به کاهش خطر سکته کمک می‌کند:

طبق تحقیقات، چای سیاه خطر سکته را کاهش می‌دهد. بر اساس یک مطالعه متفاوت، مشاهده شد افرادی که بیش از ۳ فنجان چای (چای سیاه، سبز) در روز مصرف می‌کنند، در مقایسه با افرادی که کمتر از یک فنجان چای در روز می‌نوشند، ۲۱ درصد کاهش خطر سکته مغزی داشتند.

کاهش سطح قند خون:

چای سیاه حاوی مولکول‌هایی است که استفاده از انسولین را در بدن افزایش می‌دهد و اثرات مفید آن بر قند خون در صورت مصرف بدون شیرینی مشخص شده است.

تاثیر روی سلول‌های سرطانی:

طبق مطالعات، پلی فنول‌های موجود در چای در سلول‌های سرطانی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در نتیجه، مشاهده شده است که چای سیاه و سبز رشد سلول‌های سرطانی را تنظیم می‌کند و به کاهش رشد سلول‌های جدید کمک می‌کند.

مضرات نوشیدن چای سیاه چیست؟

اعتیاد به چای باعث ایجاد موقعیت‌های منفی مختلف می‌شود. متابولیسم، استعداد ارثی و الگوی تغذیه هر فرد یکسان نیست. بنابراین ممکن است با سرعت‌های مختلفی تحت تأثیر عوارض چای قرار بگیرید. مضرات چای را می‌توان به صورت زیر برشمرد:

• جذب کم آهن: چای از نظر محتوای بسیار غنی است. تانن‌ها در غذا‌ها یافت می‌شوند و به دلیل سیستم گوارشی وابسته به آهن می‌توانند باعث مهار آهن شوند. بنابراین ممکن است با اعتیاد به چای کمبود آهن در بدن ما ایجاد شود.

• ممکن است باعث استرس و کاهش خواب شود: برگ‌های چای حاوی کافئین هستند. بسیاری از مردم می‌دانند که مصرف بیش از حد کافئین باعث کاهش خواب می‌شود. با این حال، بسیاری از مردم ممکن است ندانند که باعث استرس، بیقراری و اضطراب می‌شود.

• سردرد: مصرف کافئین در کاهش برخی از انواع سردرد مؤثر است اما در برخی موارد اعتیاد به چای خود عامل سردرد می‌شود. مصرف کافئین باید در سردرد‌های مزمن با علت ناشناخته ارزیابی شود. بنابراین، مایعات حاوی کافئین مانند چای یا قهوه باید برای مدتی کاهش یابد.

• اثرات بر سیستم ایمنی: حتی اگر چای برای روده‌ها مفید است، مصرف آن قبل از خوردن چیزی ممکن است باعث تهوع و سوزش سر دل شود. باید به مضرات احتمالی چای پی برد.

نوشیدن چای و خطر پوکی استخوان

نگرانی‌هایی در مورد مصرف زیاد چای و خطر ابتلا به پوکی استخوان وجود دارد. چای حاوی ترکیباتی به نام فلاونوئید‌ها است که می‌تواند اثرات منفی بر جذب کلسیم داشته باشد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد چایبه خصوص چای سیاه می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد. با این حال، بیشتر شواهد موجود مبتنی بر مطالعات مشاهده‌ای است و برای درک بهتر این رابطه، تحقیقات بیشتری لازم است.

ترک اعتیاد به چای با چند اقدام ساده

ترک نوشیدنی های کافئین دار مثل چای می تواند به طور جدی دشوار باشد. واکنش های فیزیکی پس از ترک کافئین می تواند منجر به سردرد، خستگی مزمن و مشکلات تمرکز شود. خوشبختانه این عوارض در عرض چند روز ناپدید می شوند.

برای کنترل مصرف کافئین:

آهسته آهسته عادت خود را ترک دهید:  

به عنوان مثال، با هدف شروع به نوشیدن یک لیوان کمتر در هفته یا توقف مصرف کافئین در عصر شروع کنید. این به بدن شما اجازه می دهد تا به کاهش سطح کافئین عادت کند و عوارض جانبی کمتری را تجربه کند.

گزینه های بدون کافئین را انتخاب کنید:  

اگرچه یافتن آن در ایران کمی دشوار است، اما طعم چای یا قهوه بدون کافئین مشابه طعم اصلی باقی می ماند. شما می توانید با این گزینه ها ذهن خود را فریب دهید.

زمان دم کردن را کاهش دهید:

 وقتی چای درست می‌کنید، بگذارید دم‌نوش برای مدت کوتاه‌تری بماند، این باعث کاهش محتوای کافئین می‌شود. با این حال، می توانید دمنوش های گیاهی بدون کافئین را نیز انتخاب کنید. اگرچه کافئین در مقادیر کم به ما کمک می کند، اما محرکی است که مصرف بیش از حد آن آسان است. بنابراین، اگر فکر می کنید بیش از حد مصرف می کنید و عوارض جانبی مشاهده می کنید، بهتر است آن را کاهش دهید.

چای در دوران بارداری

در دوران بارداری، ترجیحاً از مصرف زیاد چای، به ویژه چای‌هایی مانند چای سبز که به دلیل دارا بودن کافئین و کاتچین می‌تواند در اثر اسید فولیک که ماده بسیار مهمی در پیشگیری از ایجاد اسپینا بیفیدا است، اختلال ایجاد کند، خودداری شود. جلوگیری از زایمان زودرس به طور خاص، مصرف روزانه چای سبز، چای سیاه و چای اولانگ در دوران بارداری توصیه نمی‌شود، زیرا تئین می‌تواند باعث مشکلاتی مانند افزایش ضربان قلب یا بی‌خوابی در کودک شود.

نوشیدن چای