قرص پاروکستین چیست

افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی در دنیای امروز است که بر کیفیت زندگی میلیون‌ها نفر تأثیر می‌گذارد. این اختلال نه تنها باعث کاهش خلق و خو و احساس ناامیدی می‌شود، بلکه می‌تواند به مشکلات جسمی، اجتماعی و اقتصادی نیز منجر گردد.

• دسته بندی: بانک اطلاعات دارویی
• تاریخ انتشار: 1403/07/24
• زمان مطالعه: 11 دقیقه

قرص پاروکستین چیست؟ کاربرد و عوارض داروی پاروکستین

قرص پاروکستین، یکی از داروهای معروف در گروه مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs)، به‌ طور گسترده‌ای برای درمان افسردگی تجویز می‌شود. این دارو با افزایش سطح سروتونین در مغز، به بهبود خلق و خو و کاهش علائم افسردگی کمک می‌کند. در این مقاله، به بررسی عملکرد، عوارض جانبی، و تأثیر پاروکستین در درمان افسردگی خواهیم پرداخت.

افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی در دنیای امروز است که بر کیفیت زندگی میلیون‌ها نفر تأثیر می‌گذارد. این اختلال نه تنها باعث کاهش خلق و خو و احساس ناامیدی می‌شود، بلکه می‌تواند به مشکلات جسمی، اجتماعی و اقتصادی نیز منجر گردد. با توجه به شیوع روزافزون افسردگی و تأثیر عمیق آن بر زندگی افراد، اهمیت پیدا کردن راهکارهای مؤثر درمانی بیش از پیش احساس می‌شود. یکی از داروهای مهم در زمینه کنترل و درمان افسردگی، قرص پاروکستین می‌باشد.

اشکال دارویی پاروکستین

• قرص: 10 میلی گرم، 20 میلی گرم، 30 میلی گرم، 40 میلی گرم

• کپسول: 5 میلی گرم

• قرص نسخه طولانی: 12.5 میلی گرم، 25 میلی گرم، 37.5 میلی گرم

• سوسپانسیون خوراکی: 10 میلی گرم / 5 میلی لیتر

موارد مصرف قرص پاروکستین

قرص پاروکستین برای افسردگیT اختلال وسواس فکری اجباری (OCD)، اختلال هراسT اختلال اضطراب، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) و… استفاده می‌شود.

قرص پاروکستین ۲۰ برای چیست؟

قرص پاروکستین (Paroxetine) یک داروی ضد افسردگی از گروه مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) است که برای درمان مشکلات روانی مختلفی مانند افسردگی، اضطراب، وسواس فکری-عملی (OCD)، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلالات اضطرابی اجتماعی تجویز می‌شود.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی پاروکستین

مکانیسم عمل قرص پاروکستین؛ SSRI تمایل کم یا عدم تمایل هیستامین آلفا آدرنرژیک یا گیرنده کولینرژیک است. حداکثر زمان پلاسما 5.2-8.1 ساعت (انتشار فوری)، حداکثر غلظت پلاسمایی 61.7 نانوگرم در میلی لیتر و توزیع پروتئین محدود 93-95٪ می‌باشد. CYP2D6 در متابولیسم تقریباً 20٪ از داروهای مورد استفاده بالینی نقش دارد و به دلیل پلی مورفیسم‌های ژنتیکی، تنوع زیادی در فعالیت فرد به فرد نشان می‌دهد.

تأثیر فعالیت CYP2D6 در برخی از SSRI (به عنوان مثال، فلوکستین، فلووکسامین، پاروکستین، سرترالین) پیچیده‌تر است که علاوه بر اینکه سوبستراهای CYP2D6 هستند، همچنین به طور متوسط ​​​​فعالیت CYP2D6 را مهار می‌کنند. حذف دارو در نیمه عمر 21 ساعت و دفع دارو از طریق ادرار (64%) و مدفوع (36%) صورت می‌گیرد.

مقدار مصرف قرص پاروکستین

قبل از مصرف قرص پاروکستین، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. قرص را به صورت کامل همراه با یک لیوان آب یا با غذا مصرف کرده و از جویدن یا خرد کردن دارو خودداری کنید. خرد کردن یا جویدن قرص منجر به آزادسازی فوری و در نتیجه افزایش خطر عوارض جانبی خواهد شد. بدون هماهنگی با پزشک دوز مصرفی خود را افزایش یا کاهش ندهید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی با پزشک، تاثیری بر روی بهبودی شما نداشته و تنها عوارض را افزایش می‌دهد.

نحوه مصرف قرص پاروکستین

• دوز مصرفی قرص پاروکستین برای درمان افسردگی، 20 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی می‌باشد که ممکن است 10 میلی گرم در روز در هفته افزایش یابد تا از 50 میلی گرم در روز تجاوز نکند.

• این دارو در جهت تسکین اختلال وسواس فکری عملی، 20 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی مصرف می‌شود که ممکن است 10 میلی گرم در هفته افزایش یابد و از 60 میلی گرم در روز تجاوز نکند.

• دوز پیشنهادی برای اختلال هراس، 10 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی است که ممکن است 10 میلی گرم در هفته (دوز هدف 40 میلی گرم در روز) افزایش یابد و از 60 میلی گرم در روز تجاوز نکند. دوز مصرفی برای Paxil CR، 12.5 میلی گرم در روز اولیه که افزایش 12.5 میلی گرم در هفته تا 75 میلی گرم در روز بیشتر نشود.

• دوز پیشنهادی برای اختلال اضطراب فراگیر در ابتدا 20 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی است که ممکن است 10 میلی گرم در هفته افزایش یابد. اما در دوزهای بیش از 20 میلی گرم در روز هیچ افزایشی در سود مشاهده نشده است.

• دوز مصرفی برای اختلال استرس پس از سانحه، 20 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی است که ممکن است 10 میلی گرم در هفته افزایش یابد. اما در دوزهای بیش از 20 میلی گرم در روز هیچ افزایشی در سود دیده نمی‌شود.

قرص پاروکستین 20 برای زود انزالی

پاروکستین ۲۰ میلی‌گرم به عنوان یکی از داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین (SSRI) معمولاً برای درمان افسردگی و اضطراب تجویز می‌شود، اما یکی از کاربردهای غیرمجاز (خارج از برچسب) آن، درمان زودانزالی (انزال زودرس) در مردان است.

این دارو با افزایش سطح سروتونین در مغز، می‌تواند زمان انزال را به تأخیر بیندازد. این دارو معمولا برای درمان زودانزالی، دوز کمتری از پاروکستین تجویز می‌شود و بسته به پاسخ بدن به دارو، پزشک می‌تواند دوز آن را تنظیم کند. استفاده از پاروکستین برای زودانزالی باید زیر نظر پزشک انجام شود، زیرا مصرف نادرست آن می‌تواند عوارض جانبی مانند کاهش میل جنسی، خستگی یا مشکلات گوارشی ایجاد کند.

قرص پاروکستین و چاقی

قرص پاروکستین مانند بسیاری از داروهای ضد افسردگی دیگر در گروه SSRI، ممکن است باعث افزایش وزن در برخی افراد شود. این اثر جانبی در برخی افراد شایع‌تر است، به خصوص زمانی که پاروکستین برای مدت طولانی مصرف می‌شود. برای کاهش احتمال افزایش وزن در طول مصرف پاروکستین، پیشنهاد می‌شود که به رژیم غذایی سالم فعالیت‌های فیزیکی منظم توجه شود و با پزشک درباره هرگونه نگرانی مربوط به وزن مشورت شود.

موارد احتیاط

قبل از مصرف قرص پاروکستین، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله سابقه شخصی یا خانوادگی فشار خون بالا، سابقه سردردهای شدید و مکرر، سابقه شخصی و خانوادگی اختلالات روانی یا خلقی (مانند اختلال دوقطبی، افسردگی، اسکیزوفرنی)، مشکلات کبدی، برخی بیماری‌های سیستم عصبی (سندرم پارکینسون)، تشنج، تیروئید پرکار، سابقه شخصی یا خانوادگی گلوکوم (نوع بسته زاویه) و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به موارد احتیاط قرص پاروکستین خواهیم پرداخت؛

• بدتر شدن بالینی و افکار خودکشی ممکن است علیرغم مصرف دارو در نوجوانان و بزرگسالان جوان (24-18 سال) رخ دهد. در بیماران با سابقه تشنج یا افکار و رفتار خودکشی احتیاط کنید. در بیمارانی که دچار تشنج می‌شوند، درمان را قطع کنید.

• در بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی، درمان یک دوره افسردگی ممکن است یک دوره مختلط یا مانیک را تسریع کند. قبل از شروع درمان، بیماران را از نظر هرگونه سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال دوقطبی، مانیا یا هیپومانیا غربال کنید.

• عوارض جانبی پس از قطع داروهای ضدافسردگی سروتونرژیک، به ویژه پس از قطع ناگهانی مصرف، شامل حالت تهوع، تعریق، خلق ناخوشایند، تحریک پذیری، بی‌قراری، سرگیجه، اختلالات حسی (مانند پارستزی، مانند احساس شوک الکتریکی)، لرزش، اضطراب، سردرد، گیجی، بی‌حالی، ناتوانی عاطفی، بی‌خوابی، وزوز گوش و تشنج؛ کاهش تدریجی دوز به جای قطع ناگهانی در صورت امکان توصیه می‌شود.

• خطر ابتلا به میدریازیس؛ ممکن است حمله زاویه بسته را در بیماران مبتلا به گلوکوم زاویه بسته با زوایای آناتومیک باریک بدون ایریدکتومی ثبت شده ایجاد کند. از مصرف در بیمارانی که دارای زوایای آناتومیک باریک درمان نشده هستند، خودداری کنید.

• در بیماران مبتلا به هیپوناترمی علامت دار، درمان را قطع کرده و مداخله پزشکی مناسب را انجام دهید. بیماران مسن، بیمارانی که از دیورتیک‌ها استفاده می‌کنند و کسانی که حجم آن‌ها کاهش یافته است، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به هیپوناترمی با SSRI قرار داشته باشند.

• مطالعات اپیدمیولوژیک در مورد خطر شکستگی استخوان به دنبال قرار گرفتن در معرض برخی از داروهای ضد افسردگی، ارتباط بین درمان ضد افسردگی و شکستگی را گزارش کرده است. دلایل احتمالی متعددی برای این مشاهده وجود دارد و ناشناخته است که تا چه حد خطر شکستگی مستقیماً به درمان با قرص پاروکستین نسبت داده می‌شود.

اختلال عملکرد جنسی با قرص پاروکستین

• استفاده از قرص پاروکستین ممکن است باعث علائم اختلال عملکرد جنسی در بیماران مرد و زن شود. به بیماران اطلاع دهید که باید هر گونه تغییر در عملکرد جنسی و استراتژی‌های مدیریت بالقوه را با پزشک خود در میان بگذارند.

• استفاده از SSRI از جمله قرص پاروکستین ممکن است باعث علائم اختلال عملکرد جنسی شود. در بیماران مرد، استفاده از SSRI ممکن است منجر به تاخیر یا نارسایی انزال، کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ شود.

• برای تجویزکنندگان مهم است که قبل از شروع درمان در مورد عملکرد جنسی پرس و جو کنند، زیرا عملکرد جنسی ممکن است خود به خود گزارش نشود.

• هنگام ارزیابی تغییرات در عملکرد جنسی، گرفتن شرح حال دقیق (از جمله زمان شروع علائم) را در نظر داشته باشید، زیرا علائم جنسی ممکن است دلایل دیگری از جمله اختلال روانی زمینه ای داشته باشند. در مورد استراتژی‌های مدیریتی بالقوه برای حمایت از بیماران در تصمیم گیری آگاهانه در مورد درمان بحث کنید.

موارد منع مصرف قرص پاروکستین

• حساسیت مفرط

• مصرف همزمان با پیموزاید یا تیوریدازین

خطرات جدی با قرص پاروکستین

• در مطالعات کوتاه مدت، داروهای ضد افسردگی خطر تفکر و رفتار خودکشی را در کودکان، نوجوانان و جوانان (کمتر از 24 سال) که داروهای ضد افسردگی برای اختلالات افسردگی اساسی و سایر بیماری‌های روانپزشکی مصرف می‌کنند، افزایش داد.

• این افزایش در بیماران بالای 24 سال مشاهده نشد. کاهش جزئی در تفکر خودکشی در بزرگسالان بالای 65 سال دیده شد. در کودکان و بزرگسالان جوان، خطرات باید با فواید مصرف داروهای ضد افسردگی سنجیده شود.

• بیماران باید از نظر تغییرات در رفتار، بدتر شدن بالینی و تمایل به خودکشی به دقت تحت نظر باشند. این باید در طول 1-2 ماه اولیه درمان و تنظیم دوز انجام شود. خانواده بیمار باید هرگونه تغییر ناگهانی در رفتار را به پزشک اطلاع دهند.

• بدتر شدن رفتار و تمایل به خودکشی که بخشی از علائم ارائه نشده است ممکن است نیاز به قطع درمان داشته باشد. این دارو برای استفاده در بیماران اطفال تایید نشده است.

عوارض قرص پاروکستین

حالت تهوع و استفراغ، سرگیجه، اسهال، بی‌خوابی، خشکی دهان، سردرد، یبوست، اختلال انزال، لرزش، تاری دید، کاهش اشتها و… برخی از عوارض قرص پاروکستین می‌باشد. به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض قرص پاروکستین خواهیم پرداخت؛

• حالت تهوع (15-24%)

• بی‌خوابی (11-24%)

• خشکی دهان (9-18%)

• سردرد (17%)

• آستنیا (10-15%)

• یبوست (10-15%)

• اسهال (9-12%)

• سرگیجه (6-14%)

• اختلال انزال (10-15%)

• لرزش (4-11%)

• اضطراب (5-10%)

• تاری دید (5-10%)

• کاهش اشتها (5-10%)

• ناتوانی جنسی (2-9%)

• عصبی بودن (2-5%)

عوارض قرص پاروکستین برای زود انزالی

• کاهش میل جنسی

• اختلال در عملکرد جنسی

• خستگی و کسالت

• تهوع و مشکلات گوارشی

• تغییر در خلق و خو

• تعریق

تداخل دارویی پاروکستین

• تداخلات رده X (پرهیز): بروموپرید، داپوکستین، داکسوربیسین (متداول)، لینزولید، مکیتازین، متیلن بلو، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز (ضدافسردگی)، پیموزاید، راساژیلین، سلژلین، تاموکسیفن، تیوریدازین، اوروکیناز

• کاهش اثرات داروها توسط پاروکستین: اپرپیتانت، بنزهیدروکدون، کدئین، فوس اپرپیتانت، هیدروکدون، ایلوپریدون، آیوفلوپان ید 123، نیسرگولین، پریماکین، تاموکسیفن، فرآورده‌های تیروئید، ترامادول

• کاهش اثرات پاروکستین توسط داروها: اپرپیتانت، سیپروهپتادین، داروناویر، فوسامپرناویر، فوس اپرپیتانت، گیلتریتینیب، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (اختصاصی COX-2)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (غیراختصاصی)، پگ اینترفرون آلفا-b۲، گیاه علف چای

• افزایش اثرات داروها توسط پاروکستین: دسموپرسین، دیوتترابنازین، دکسترومتورفان، دوکسوروبیسین (متداول)، دولوکستین، ادوکسابان، الیگلوستات، انوکساپارین، فسوترودین، فلکاینید، فلوکستین، فلوفنازین، گالانتامین، جفیتینیب، هالوپریدول، هپارین، ایبریتومومب تیوکستان، ایلوپریدون، ایندورامین، لوفکسیدین، ماپروتیلین، مکیتازین، متیلن بلو، متوکلوپرامید، متوپرولول، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز (ضدافسردگی)، نبیولول، نیسرگولین

مصرف قرص پاروکستین در دوران بارداری و شیردهی

مطالعات نشان داده‌ است که مصرف پاروکستین در سه‌ماهه اول بارداری ممکن است خطر بروز نقص‌های قلبی در جنین را افزایش دهد. به همین دلیل در مواردی که امکان دارد، پزشکان معمولاً این دارو را برای زنان باردار تجویز نمی‌کنند یا داروهای دیگری با عوارض کمتر را پیشنهاد می‌کنند. اگر پاروکستین در اواخر بارداری مصرف شود، ممکن است نوزاد پس از تولد علائمی از جمله تحریک‌پذیری، مشکلات تغذیه، گریه شدید یا مشکلات تنفسی نشان دهد. این علائم به دلیل وابستگی نوزاد به دارو و سپس قطع ناگهانی آن پس از تولد است.

شرایط نگهداری پاروکستین

قرص پاروکستین باید در دمای اتاق و به دور از نور نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، شربت، شیاف، کرم، محلول تزریقی و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شود.

قرص پاروکستین